| کد | bk-23777 |
|---|---|
| نوع | کاغذی |
| عنوان | خط بریل: مجموعه مقالات فارسی |
| نویسنده | محمد نوری |
| ناشر | توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین |
| محل نشر | قم |
| سال انتشار | 1398شمسی |
| نوبت چاپ | 1 |
| تعداد جلد | 1 |
| تعداد صفحه | 412 |
| زبان | فارسی |
| قطع | وزیری |
| موضوعات | بریل — مقاله‌ها و خطابه‌ها ، بریل — ایران — مقاله‌ها و خطابه‌ها ، نابینایان — آموزش — مقاله‌ها و خطابه‌ها |
| شابک | 978-622-6216-04-3 |
| چکیده |
پیشگفتار استفاده از حروف و کلمات برجسته و خواندن آنها با لامسه از قدیم رواج داشته است. مهم‌ترین گزارش در این باره، اختراع فردی به نام زین‌الدین آمدی است که مقاله‌ای درباره ابتکارش تألیف و در این مجموعه آمده است. اما استفاده گسترده و نظام‌مند پس از اختراع لویی بریل در سده نوزدهم میلادی آغاز شد. در واقع این اختراع انقلاب ژرفی در فرهنگ و جامعه نابینایان پدید آورد. خط بریل مثل کتاب گویا و زبان اشاره دارای دو طرف مصرف کننده و تولید کننده است. مصرف کننده کتاب گویا با حس شنوایی، از آن استفاده می‌کند؛ ولی تولید کننده با قرائت متن و خواندن آن را تولید می‌کند. از این‌رو این کتاب، گویا نامیده می‌شود. بریل را از حیث تولید می‌توان کتاب برجسته نامید و از نظر مصرف کننده، آن را کتاب بساوایی (لمسی) می‌نامند. البته در فرهنگ غربی و در جهان عرب به دلیل اینکه مخترع آن بریل بود، آن را بریل (ضبط اکثر متون عربی، برایل است) خوانده‌اند. در فرهنگ عربی به جای بریل یا برایل گاه آن را خط منقوط یا خط نقطیه می‌نامند. لغت‌نامه دهخدا بساوایی را لامسه یا قوه لامسه و بسودنی را لمس کردنی و قابل لمس یا ملموس دانسته است. در زبان انگلیسی آن را Touch Reading، Braille Reading، Braille Book،Braille Writing، Braille System، Braille Text book، Braille Codes می‌نامند. از این‌رو کتاب بساوایی غلط و کتاب بسودنی صحیح است. یعنی متنی که قابلیت لمس دارد و با لمس کردن قرائت می‌شود. اما کتابی را می‌توان لمس کرد یا قوه لامسه وقتی چیزی همچون کلمات و حروف را می‌تواند لمس کند که بُعد (طول و عرض و ارتفاع) داشته باشد. به عبارت دیگر حروف و کلمات در صورت برجسته بودن، می‌تواند لمس پذیر باشد. به همین دلیل گاه آن را خط برجسته و بعضی آن را خط نابینایی می‌نامند. لویی یا (لوییس) بریل (1809-1852م) معلم فرانسوی در 1829م الفبایی مخصوص نابینایان اختراع کرد. او از سه سالگی نابینا شده بود و درصدد بود تا نابینایان همانند افراد عادی به تعلیم علوم بپردازند. حروف بریل در واقع نقطه‌های برجسته‌ای هستند که هر نقطه یا چند نقطه نماد حرف خاصی است. این نقطه‌ها با شابلون یا ماشین برجسته می‌شود به طوری که با لامسه قابل تشخیص است. امروزه نابینایان در سراسر جهان از خط بریل برای خواندن متون و آموزش استفاده می‌کنند. خط بریل فارسی از سال 1339ش در ایران پذیرفته شد. اما مشکلات و نواقصی داشت. سپس در سمینار مربیان نابینایان ایران در شهریور 1348 (تهران) اصلاح شد و بخشی از مشکلات آن مرتفع گردید. پس از آن هم تلاش‌هایی برای کارآمدتر کردن صورت گرفته است. اما این خط هنوز هم با مشکلاتی مواجه است. در یک بررسی سریع، این مشکلات را این‌گونه می‌توان شمارش کرد: 1ـ فقدان تشکل آموزگاران و مدافعان خط بریل در ایران 2ـ فقدان متصدی که با روش علمی به همه مسائل و امور آن اهتمام داشته باشد 3ـ عدم همسان سازی 4ـ گرانی وسایل بریل ساز و عدم توانایی همه روشندلان برای تهیه آن 5ـ فراگیر نبودن آموزش بریل 6ـ عدم دسترسی به فناوری‌های مدرن بریل 7ـ ضعف پژوهش‌ها در زمینه بریل و عدم بررسی مشکلات و ارائه راه‌کار برای به روز شدن. اینها برخی از مشکلات ریشه‌ای و مبنایی خط بریل در ایران است. با درک این شرایط، دفتر فرهنگ معلولین اقدام به تهیه کتاب حاضر نمود؛ تا بدین وسیله منابع مورد نیاز در اختیار پژوهشگران قرار گیرد و بهتر بتوانند به بررسی مشکلات بریل بپردازند. البته این دفتر قبلاً هم اقداماتی در همین راستا داشته است؛ از جمله ویژه‌نامه‌ای به توصیه حجهالاسلام والمسلمین سیدجواد شهرستانی رئیس محترم موسسه جهانی آل البیت(ع) و نماینده آیت اللّه العظمی سیدعلی سیستانی درباره بریل منتشر کرد. مجموعه حاضر شامل مقالاتی است که درباره خط بریل در ایران منتشر شده است. این مقالات ابعاد مختلف خط بریل را بررسی کرده و مجموعه اطلاعات و تحلیل‌های جامعی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بسیاری از این مقالات قبلاً در مجله توان‌نامه و در ویژه نامه بریل منتشر شده و بعضی از آنها از جاهای دیگر اخذ شده و با ذکر مأخذ اینجا آمده است. امید است از نظرها، نقدها و پیشنهادات پژوهشگران و نویسندگان محترم بهره‌مند گردیم. محمد نوری اسفند ماه 1397 |
| تاریخ ثبت در بانک | 12 تیر 1398 |
| فایل پیوست |
 |