| کد | bk-23461 |
|---|---|
| نوع | کاغذی |
| عنوان | گزیده اسناد نمایش در ایران |
| نویسنده | مسعود کوهستانی‌نژاد |
| ناشر | سازمان اسناد ملی ایران |
| محل نشر | تهران |
| سال انتشار | 1381شمسی |
| نوبت چاپ | 1 |
| تعداد جلد | 1 |
| تعداد صفحه | 330 |
| زبان | فارسی |
| قطع | وزیری |
| چکیده |
فیلم و تئاتر در جامعه و فرهنگ معلولان تأثیر اساسی داشته و بخشی از تحول و پیشرفت معلولان را به خاطر فیلم و تئاتر است. معلولان با مشارکت در اجرای فیلم و تئاتر به درآمد و اشتغال رسیده؛ علاوه بر آن از طریق فیلم و تئاتر می‌توانستند توانمندی‌های خود را به نمایش بگذارند، همچنین از این طریق می‌توانند مشکلات خود را به مردم معرفی کنند. اما فیلم و تئاتر معلولیتی عبارت است از نمایش‌هایی که توسط خود معلولان اجرا می‌شده یا به نمایش‌هایی که به موضوعات معلولان پرداخته می‌گفتند و سوم به اجراهایی که منافع و درآمد آنها به معلولان اختصاص می‌یابد. از گذشته این سه نوع نمایش وجود داشته ولی ابتدا، نوع سوم بیشتر بوده است. به منظور تدوین تاریخ تحولات نمایش معلولیتی باید به همه انواع این نمایش‌ها توجه داشته باشیم. مهم‌ترین اثری که نمایش‌های معلولان ایران را معرفی کند، کتاب گزیده اسناد نمایش در ایران است. این کتاب توسط مسعود کوهستانی‌نژاد تألیف و با مشخصات تهران، سازمان اسناد ملی ایران، 1381، منتشر شد. در این کتاب سرنخ‌هایی در زمینه نمایش معلولیتی دارد. از این‌رو بر اساس مواردی که مرتبط به معلولیت است، گزارشی تهیه شده است. این گزارش تا حدی نشانگر تاریخ نمایش معلولیتی است: تئاتر و فیلم یک بخش مهم از جامعه و فرهنگ معلولین در جهان معاصر است. هر چند در ایران هنوز معلولان در این عرصه فعال نیستند. به منظور یافتن ریشه‌های این مسئله در تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران به سراغ این کتاب آمدم. جاهایی که گزارش جزئی یا کلی درباره معلولیت دارد عیناً نقل می‌کنم. در سال‌های اواخر دوره قاجار و اول روی کار آمدن پهلوی هنوز معلولین و معلولیت یک رشته مستقل و حتی یک موضوع قابل مطالعه و پژوهش مستقل نبودند و با بسیاری از موضوعات دیگر همراه و با هم بودند؛ چه برسد به تئاتر معلولین از این‌رو واژه‌هایی مثل تئاتر معلولین، تئاتر معلولیتی، نمایش معلولیتی، نمایشنامه معلولیتی وجود نداشت و هنوز استفاده نمی‌شد. در آن دوره واژه دارالعجزه به معنای محلی که عاجزان و افراد آسیب دیده مثل نابینایان، افراد دارای اختلال ذهنی، یا مشکلات روانی در آن محل نگهداری می‌شدند. عجز جمع عاجزان از دیگر کلیدواژه‌ها است که در این کتاب کاربرد دارد. در این کتاب دارالایتام و یتیم بسیار کاربرد دارد و بسیاری از نمایشنامه‌ها و تئاترها برای رسیدگی به ایتام بوده است. ایتام به معنای کودکان فاقد سرپرست که در قانون جزء معلول شمرده شده‌اند. معمولاً این‌گونه کودکان علاوه بر فقدان سرپرست، معلولیت دیگر مثل ناشنوایی، نابینایی، فلج و غیره داشته‌اند. زیرا خانواده‌ها وقتی مشاهده می‌کردند. فرزندشان دارای معلولیت است او را در اماکن عمومی رها می‌کردند و بچه رها شده معروف به بچه سرراهی می‌شد. به هر حال تئاتر معلولیتی ابتدا با نمایش‌هایی شروع شد که خیرین مساعدت می‌کردند و منافع و درآمد آن نمایش به ایتام یا عاجزین و امثال اینها اختصاص می‌یافت. به تدریج متوجه شدند بهتر است این نمایش‌ها توسط خود افراد دارای معلولیت و آسیب اجرا شود؛ از این‌رو آنها وارد جریان تئاتر شدند و کم‌کم هنرمندان و هنرپیشه‌ها از خود معلولین انتخاب می‌شدند. اما این‌گونه فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران کم رنگ شد و بسیاری از معلولان هنرمند هم مهاجرت کردند. اما در سال‌های جدید مجدداً گرایش و رویکرد به تئاتر و نمایش معلولان پر رنگ شده و اقداماتی شروع شده است. از این رو درصدد برآمدیم تجارب پیشین را جمع‌آوری کنیم تا در فعالیت‌های جدید مورد استفاده قرار گیرد. این مقاله گزارش‌های مندرج در کتاب مسعود کوهستانی‌نژاد را که به نحوی مرتبط به معلولین است جمع‌آوری و به ترتیب خود کتاب می‌آوریم. محمد نوری |
| تاریخ ثبت در بانک | 7 بهمن 1397 |
| فایل پیوست |
  |