کد | bk-22546 |
---|---|
نوع | کاغذی |
عنوان | تشریع العین و اشکالها و مداواه اعلالها |
نویسنده | علی بن ابراهیم بن بختیشوع المطبّب الکفرطابی |
زبان | عربی |
قطع | وزیری |
چکیده |
او احتمالاً از نوادگاه بختیشوع بزرگ و فرزند ابراهیم از پسران بختیشوع، خاندان معروفی که اطبای بزرگی از آن برخاستهاند. آل بختیشوع، نامی که بر خاندانی از پزشکان مسیحی نسطوری اطلاق شده است. افراد نامی این خاندان از سده 2 تا اواسط سده 5ق/ 8 تا 11م میزیستهاند. تلفظ و ریشه کلمه بختیشوع مورد بحث دانشمندان بوده است. چهار تلفظ زیر از همه معروفتر است: بختیشوع (کحاله؛ مصاحب)؛ بختیشوع (زرکلی)؛ بختیشوع (سزگین؛ دایرهالمعارف اسلام؛ مصاحب)؛ و بُخت یشوع (یوستی؛ بروکلمان). قدما غالباً آن را مرکّب از دو کلمه سریانی بخت (عبد) و یَشوع (عیسی مسیح) دانستهاند (مثلاً ابن ابی اُصَیبعَه، ج2، ص41). امّا به نظر میرسد که جزء اول کلمه پهلوی بَخت (بُختَگ: رهایی یافته) از بُختَن (نجات دادن، رستگار کردن) باشد که با بَختیشن (رستگاری، رهایی) و بُختان (نات دهنده) هم ریشه است. براون نیز به پیروی از تاریخ ارتخشیر پاپکان، نوشته نلدکه، این جزء را فارسی دانسته است. معروفترین افراد این خاندان عبارتند از: بختیشوع (اوّل)، جبرائیل (اوّل)، جرجیس، بختیشوع (دوم)، جبرائیل (دوم)، بختیشوع (سوم)، عبیدالله (اوّل)، جبرائیل (سوم)، عبیدالله (دوّم)، از نخستین و دومین پزشک این سلسله هیچ اطلاعی در دست نیست و شهرت خاندان، با نفر سوم (جورجیس) آغاز میشود. تبارنامه خاندان بختیشوع پس از عبیدالله چندان مورد اعتماد نیست، هر چند که ابن ابی اصیبعه (2ج، ص72) از جبرائیل (سوم) که از قول پسرش که او هم عبیدالله نام داشت، یاد میکند، ولی در همین دوران، دو پزشک دیگر به نامهای یوحنا بن بختیشوع بن یوحنا میشناسیم که تعلق آنها به خاندان مورد بحث ما مسلم نیست. درباره فرد مورد بحث ما نیز اطلاعی به دست نیامد. از پسوند نام وی (کفرطابی)، این احتمال به دست میآید که وی از اهالی کفرطابی (به احتمال منطقه کَفر توسه که در حوالی بغداد است) بود. به احتمال زیاد، نسخه تیمور پاشا، نسخه منحصر به فرد از این اثر است. |
تاریخ ثبت در بانک | 27 آبان 1397 |