| کد | bk-17391 |
|---|---|
| نوع | الکترونیک |
| عنوان | مستندات حقوق فردی و اجتماعی معلولان دفتر نخست |
| عنوان دوم | آراء تفسیری شیعه درباره سوره اعمی(نابینا) |
| نویسنده | عبدالله هادی گشایش |
| ناشر | انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین |
| محل نشر | قم |
| سال انتشار | 1397شمسی |
| نوبت چاپ | 1 |
| تعداد جلد | 1 |
| تعداد صفحه | 312 |
| زبان | فارسی |
| قطع | وزیری |
| موضوعات | تفاسیر (سوره عبس) ، تفاسیر شیعه ، معلولان (فقه) |
| شابک | 978-622-99311-4-1 |
| چکیده |
متأسفانه آمار محصولات فرهنگی در زمینه موضوعات معلولان و معلولیت‌ها در ایران و سپس جهان اسلام پایین است؛ به ویژه در ایران به زحمت تعداد عناوین کتاب‌های جدیدالانتشار و چاپ اول در هر سال به تعداد انگشتان یک دست می‌رسد؛ تیراژ کتاب در هر سال هم اگر به پنج هزار برسد (البته با نگرش خوشبینانه) به معنای این است که هر 1600 معلول در هر سال یک نسخه کتاب سهم دارند. این رقم در ژاپن حداقل 50 نسخه کتاب برای هر معلول در هر سال است. همچنین تولید نشریه و تیراژ نشریات، تولید و ساخت فیلم، تولید کتاب گویا، کتاب بریل، کتاب الکترونیک و کتاب با زبان اشاره تماماً در حدّ فاجعه فرهنگی است. البته در برخی زمینه‌ها مثل کتاب گویا و کتاب بریل وضع بهتر است و در زمینه‌هایی مثل تدوین و عرضه کتاب مرجع وضع بدتر است؛ ولی آمار سرجمع محصولات مطلوب نیست. از همه اینها گذشته، نرخ مطالعه و درخواست محصول فرهنگی هم پایین است. اما چرا؟ و علل و عوامل این وضعیت چیست؟ حتماً کارشناسان عوامل و علل متعدد و متنوع برای اندک بودن محصولات فرهنگی معلولان خواهند گفت، اما عدم تولید آثار سودمند و موثر و جذاب را هم باید به عنوان یک عامل در ایجاد این وضعیت مهم دانست. ولی خود این مسئله معلول و نتیجه چند علت دیگر است. از جمله اینکه پژوهش در عرصه ریشه‌ها و بنیان‌های ملی، دینی و مدرن معلولیت و معلولان ضعیف بوده است. منابع فکری در زمینه معلولین، متون و منابع ایرانی مثل شاهنامه، گلستان و بوستان و مثنوی معنوی و دیگر منابع اینگونه‌ای است. اما منابع دینی ما در رأس آن قرآن و روایات سپس کتب تاریخی مثل تاریخ طبرسی و تاریخ ابن هشام، کتب فقهی، کتب کلامی و سیاست‌نامه‌های شرعی است. غیر از این دسته منابع، دسته سومی هم هست که گویای تجارب جهان جدید و اندیشه‌های مدرن است، مثل منابع درباره سلامت و پزشکی جدید، کتب درباره جامعه‌شناسی، توان‌بخشی و رشته‌های جدید توان‌بخشی و پزشکی. اما کدام یک از مراکز فرهنگی یا معاونت فرهنگی سازمان بهزیستی در این سه عرصه ورود کرده و به کاوش، بازشناسی، بازخوانی و باز تولید افکار مندرج در این منابع پرداخته‌اند؟ تاکنون چند کتاب، مقاله، پایان‌نامه درباره دیدگاه‌های متفکران بزرگ ایرانی مثل مولانا جلال‌الدین یا سعدی درباره معلولیت منتشر شده است؟ چند پژوهش درباره معلولیت از نظر قرآن کریم یا نابینایی در روایات کار شده است؟ پاسخ این پرسش‌ها اگر منفی نباشد اما تعداد کارها آنقدر کم است که ذکر آمار آنها، ناپسند است. طبیعی است وقتی مراجعه و کاوش در منابع نباشد، تولید و اندیشه‌ورزی هم نیست؛ وقتی تفکر نباشد و محصولی به عمل نیاید؛ آثار در خور شأن و متناسب با نیازها و جذابیت هم نیست. مثل پروسه تولیدات صنعتی، اگر شرکت‌ها و مهندسین به شناسایی ذخائر نفتی و معادن نپردازند و به کاوش و اکتشافات همت نورزند، تولید مواد خامی هم وجود ندارد؛ وقتی محصولی نباشد، کارخانه‌ها ناکارآمد و فلج خواهند شد. و چون درآمدی نیست، همه بخش‌ها با مشکل مواجه خواهند شد. دقیقاً این فرایند در منابع فرهنگی و فکری هم اتفاق افتاده است و تمامی بخش‌ها با تعطیلی نسبی دست به گریبان است. بدتر اینکه در ظاهر جامعه مولد، فعال است و کارهای صوری و شکلی نمایان است. به ظاهر در سال چندین همایش و ده‌ها مقاله عرضه شده ولی در واقع فاقد بنیان‌ها و زیرساخت‌های مقبول و ضابطه‌مند هستند. اما در عرصه فرهنگ و جامعه معلولین راه درست این است که نهادهای فرهنگی مراجعات و مطالعات و پژوهش‌ها در عرصه منابع سه‌گانه دینی، ملی و مدرن را جدی گرفته و تولید سالانه خود را افزایش دهند و در کنار آن پژوهش‌های نظری را همگام با پژوهش‌های اطلاع‌رسانی و آن دو را همگام با توسعه آموزش بسط دهند. دفتر فرهنگ معلولین چند سال است همین خط‌مشی را پیش گرفته و هر سال حداقل پنجاه اثر تولید و عرضه کرده است.آن هم آثاری که خلأ آنها مشهود است. تا کنون حدود سیصد عنوان کتاب کاغذی آماده انتشار نموده و بسیاری از آنها را به صورت چاپ الکترونیکی یا کاغذی منتشر کرده است. این دفتر درصدد بوده به موضوعات تکراری نپردازد. یکی از پروژه‌هایی که از سال 1391 در این دفتر آغاز شد، پژوهش در منابع اسلامی بوده است. تاکنون کارهایی که در این عرصه انجام و منتشر شده عبارت‌اند از: 1ـ انتشار یک جلد کتاب با عنوان سوره روشندلان درباره سوره عَبَسَ، این سوره مهم‌ترین متن دینی در بین همه ادیان جهان در دفاع از حقوق معلولین است و برخی از مفسرین آن را سوره اعمی (نابینا) نامیده‌اند. 2ـ چاپ دو جلد کتاب در زمینه ادعیه و روایات معصومین(ع) برای افزایش روحیه امیدواری در معلولین و ترویج رویه و سیره معصومین(ع) در جامعه هدف 3ـ استخراج سیره چهار تن از انبیایی که سال‌هایی از عمر شریفشان را به نوعی آسیب و نابینایی داشته‌اند و تألیف و نشر چهار جلد کتاب در این زمینه 4ـ شخصیت‌های مسلمان که از بدو تولد یا سال‌هایی از عمرشان معلولیت داشته و در رشته‌های قرائت و حفظ قرآن کریم یا ضبط و حمل و سماع حدیث یا فقه و کلام نخبه و بسیار فعال بوده‌اند. تاکنون به صورت مجموعه یا تک‌نگاری، سی جلد کتاب در این زمینه منتشر کرده است. 5ـ سخنان آموزنده بزرگان و معصومین(ع) به صورت تراک یا برجسته در مجله توان‌نامه یا سایت همواره منتشر شده است. 6ـ غیر از این پنج رشته کار دینی، در زمینه اندیشه‌های اصیل ایرانی مثل تجارب مولانا که در مثنوی در زمینه معلولین درج شده به صورت‌های مقاله وکتاب عرضه شده است. 7ـ اما همواره تلاش داشته‌ایم ابداعات، ابتکارات و نوآوری‌هایی که در جهان مدرن هست را اطلاع‌رسانی کنیم. در بخش اخبار مجله و سایت اهتمام گسترده به این مقوله بوده است. از نظر تئوری و اندیشه‌شناسی هم، همچنین چند جلد کتاب درباره تاریخ معلولین در شهرهایی مثل اصفهان، شیراز، قزوین و تهران کار شده است. تلاش‌هایی انجام شده که در حال نهایی شدن است که اهم آنها عبارت است از: یک جلد کتاب درباره موسسات تولیدکننده ادوات و فناوری‌های مدرن معلولین؛ یک جلد در باب آخرین نظریه‌ها و راه کارهای جهان جدید در زمینه اشتغال معلولین. اما کتاب حاضر بخشی از پروژه‌ای است که به منابع و مستندات حقوق معلولان در ایران و اسلام می‌پردازد. این پروژه تلاش می‌کند مستندات فرهنگی را از متون اصلی اسلامی یا ایرانی استخراج و در یک نظم کارآمد و در قالب کتاب عرضه کند. کتاب حاضر، دفتر نخست این پروژه است و درصدد است متون تفسیری درباره سوره عبس (یا سوره اعمی) را کاوش و با گزینش بهترین آنها یک جلد شامل حدود چهل متن از دیدگاه‌های مفسران شیعه به زبان فارسی عرضه کند. اما صرفاً متن نیست بلکه به بررسی مقایسه‌ای متون و استخراج و برجسته‌سازی نکات حقوقی مهم هم می‌پردازیم. لازم به ذکر است که یکی از مستندات و مصادر فقیهان به هنگام استنباط احکام و اجتهاد وظایف مکلفین قرآن کریم است. همچنین امروزه حقوقدانان بر اساس آراء مفسرین و دیدگاه‌های تحلیل‌گران قوانین را به دست می‌آورند و تدوین می‌کنند. در مورد معلولین همین رویه وجود داشته است. از این‌رو برای سهولت در پژوهش‌های فقهی و حقوقی، به گردآوری، تجمیع و تنظیم مستندات قرآنی نمودیم. فرهنگ اسلامی شامل متون مهم و موثر درباره حقوق، اخلاقیات، معیشت و زندگی و دیگر ابعاد حیات معلولان است. دفتر فرهنگ معلولین درصدد است تا این پاره‌های فرهنگی را از قرآن کریم، روایات، تفاسیر، کتب فقهی، کلامی و تاریخی شناسایی و جمع‌آوری و سپس به روزرسانی و آنگاه منتشر سازد. این دفتر شامل آراء مفسران شیعه است که به تبین و شرح سوره عبس پرداخته‌اند. این متون به ترتیب تاریخی مرتب و معرفی خواهند شد. اولین متن از تفسیر علی بن ابراهیم قمی مربوط به سده سوم قمری اخذ شده است. البته این دفتر شامل دو ورژن عربی و فارسی است و هم اکنون ورژن فارسی و ترجمه فارسی متون انتخاب شده‌اند. هدف این است اطلاعات و متون لازم برای کسانی که درصدد پژوهش و نگارش مقاله یا کتاب یا پایان‌نامه هستند، مهیا و در اختیارشان قرار گیرد ویژگی‌های متون منتخب عبارت است از: شامل مطالب تکراری نباشند، شامل مطالب مهم و قابل توجه و سودمند باشند. مشخصات مأخذشناسی هر متن در پاورقی صفحه اول همان متن آمده است. و نکات مهم هر متن ذیل «ملاحظه» درج و بررسی شده است. برای اینکه مدیران دولتی، مسئولین مراکز مردمی و پژوهشگران عینی‌تر و ملموس‌تر این پروژه را مفهوم نمایند؛ این پرسش را مطرح می‌کنم: چرا و به چه دلیل تاکنون قانون معلولین در ایران تصویب نشده یا تصویب شده و کاملاً اجرا نشده و بالاخره تا الآن معلولان ایران قانون ندارند؟ از بین چند پاسخ، یک پاسخ هم این است که چون در زمینه حقوق معلولین، فقهاء مسلمان به ویژه شیعه در ایران کار اجتهادی نکرده‌اند. کتابی یا درسی به نام فقه معلولین نداشته‌ایم. از این‌رو مستندات و محرک‌های فکری لازم وجود نداشته است. اما با انتشار کتاب حاضر بخشی از این مستندات دسترس‌پذیر می‌شود. بالاخره جامعه مطلوب و ایده‌آل بر اساس قانون مطلوب استوار می‌گردد و بدون قانون نمی‌توان جامعه ایده‌آل ساخت … |
| تاریخ ثبت در بانک | 11 مهر 1396 |
| فایل پیوست |
  |