| کد |
ts-4884
|
| عنوان اول |
بررسی زبان‌شناختی گفتمان نوشتاری دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش‌پذیر مدارس شهرِ تهران در چارچوب دستور نقشگرای نظام‌مند هلیدی
|
| نویسنده |
آتوسا رستم بیک تفرشی
|
| استاد راهنما |
رضا نیلی پور
|
| اسناد مشاور |
محمد دبیر مقدم
|
| نوع |
کاغذی
|
| دانشگاه |
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
|
| مقطع |
دکتری
|
| رشته |
نوشتار کودکان کم توان ذهنی
|
| سال دفاع |
1389شمسی
|
| زبان |
فارسی
|
| موضوعات |
کم توان ذهنی ، گفتمان نوشتاری ، فرانقش متنی ، فرانقش تجربی ، خطاهای دستوری –معنایی و املایی
|
| چکیده |
مطالعه ویژگیهای زبانی، توانایی ادراکی و بیانی افراد کم‌توان ذهنی و مقایسه آن‌ها به منظور بررسی تفاوت‌های زبانی این گروه با افراد عادی از دیر باز مورد توجه جوامع علمی بوده است. با توجه به توانایی دانش‌آموزان کم‌توان‌ذهنی "آموزش پذیر" در سوادآموزی و فراگیری مهارت‌های زندگی توجه به آموزش این افراد از اهمیت بسیاری برخوردار است. در سال‌های اخیر مطالعات بسیاری با رویکرد نقش‌گرایی در زمینه ویژگیهای زبان گفتار و نوشتار دانش‌آموزان عادی و متون مختلف کتاب‌های درسی و مقایسه آن‌ها صورت گرفته است. برای شناخت توانایی‌ها و ویژگیهای زبانی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی و در نتیجه انتخاب مناسب‌ترین متون آموزشی برای آن‌ها، لزوم انجام پژوهش‌های زبان‌شناختی مشابه برای این گروه نیز احساس می‌شود. پژوهش حاضر نیز با توصیف گفتمان نوشتاری دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی در چارچوب دستور نقشگرای نظام‌مند هلیدی سعی دارد از یکسو با گشودن دریچه‌ای دیگر برای شناخت ویژگیهای زبانی این افراد در ارتقاء متون آموزشی برای این گروه نقشی ایفا کند و از سوی دیگر کارآمد بودن دستور نقشگرای هلیدی را برای این امر مورد بررسی قرار دهد. به این منظور در مجموع گفتمان نوشتاری 311 دانش‌آموز شامل 2407 بند در چارچوب نظری هلیدی مورد مطالعه قرار گرفت. این دانش‌آموزان در سال تحصیلی 87-86 در دو مدرسه دخترانه و دو مدرسه پسرانه که به شیوه تصادفی – خوشه‌ای انتخاب شده بودند، در مقاطع ابتدایی، پیش‌حرفه‌ای و حرفه‌ای مشغول به تحصیل بودند. گردآوری داده‌ها با حضور در مدارس و ارائه آزمون نوشتاری در قالب داستان مصور به صورت انفرادی به کل دانش‌آموزان یک کلاس انجام شد. در فصل اول این رساله کلیات پژوهش شامل ضرورت و هدف آن، پرسش‌های اصلی، فرضیه‌ها، قلمرو و روش پژوهش و کاربرد‌های متصور از آن و مفاهیم بنیادی مطرح شده است. فصل دوم پیشینه پژوهش‌های داخلی و خارجی در دو حیطه زبان‌شناسی و روان‌شناسی کودکان استثنایی را شامل می‌شود. مبانی نظری و اصول دستور نقشگرای هلیدی و دو فرانقش متنی و تجربی در فصل سوم معرفی شده‌اند. در فصل چهارم داده‌های گردآوری شده از یکسو بر مبنای فرانقش متنی و تجربی و از سوی دیگر از جنبه خطاهای صرفی- نحوی، معنایی و املایی به طور جداگانه و در قالب جدول و نمودار توصیف و مقایسه شده‌اند. به این ترتیب این بخش انواع آغازگرهای ساده و مرکب، فرایندها و خطاهای نگارشی، فراوانی و درصد رخداد هر یک در پایه‌های تحصیلی مختلف را شامل می‌شود. امکان رد یا تأیید فرضیه‌ها و نتایج حاصل از تحلیل و مقایسه داده‌ها در حیطه‌های مختلف در فصل پنجم مطرح شده است. در ادامه این فصل پیشنهادهایی نیز برای پژوهش‌های آتی ارائه شده است. برخی از نتایج حاصل از بررسی نوشتار دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی به این شرح است: آغازگر فاعلی غیر محذوف در پایه‌های تحصیلی مختلف پررخدادترین آغازگر است و در 61 درصد بندها رخداد داشته است. آغازگر فاعلی محذوف در 34 درصد بندها و آغازگر متنی در 23 درصد بندها مشاهده شده است. درصد رخداد آغازگر فاعلی محذوف با بالارفتن پایه تحصیلی افزایش می‌یابد. حدود یک چهارم بندها دارای آغازگر مرکب است. حدود 96 درصد آغازگرهای مرکب از ترکیب آغازگر متنی و تجربی شکل گرفته است. در صورت وجود آغازگر بینافردی، عنصر بینافردی بعد از آغازگر متنی و پیش از آغازگر تجربی قرار می‌گیرد. فرایند مادی در پایه‌های تحصیلی مختلف پررخدادترین فرایند است و حدود 58 درصد کل فرایندها را شامل می‌شود. فرایند رفتاری و فرایند رابطه‌ای به ترتیب 13 و 12 درصد کل فرایندها را در بر می‌گیرند. فرایند بیانی با 10 درصد رخداد و ذهنی با 7 درصد رخداد و وجودی با کم‌تر از یک دهم درصد کم‌رخدادترین فرایندها هستند. حدود 26 درصد بندها دارای یکی از انواع خطاهای دستوری-معنایی هستند. در پایه سوم ابتدایی حدود نیمی از بندها دارای خطا هستند. رخداد خطا در پایه‌های دیگر روند کاهشی دارد و در پایه اول پیش‌حرفه‌ای به حدود 22 درصد می‌رسد. خطاهای نحوی حدود 52 درصد و خطاهای صرفی-نحوی و معنایی به ترتیب 40 و 8 درصد کل خطاها را شامل می‌شوند. پررخدادترین خطاها به مقوله صرفی-نحوی تعلق دارند. کاربرد وندهای فعلی اشتباه، عدم مطابقه شناسه فعل با فاعل و حذف حرف اضافه، به ترتیب حدود 22، 20 و 16 درصد از کل خطاها را شامل می‌شوند و پر رخدادترین خطاها هستند. حدود 5 درصد کلمات نگارش شده توسط دانش‌آموزان دربردارنده خطای املایی است. حذف نویسه پر رخدادترین خطای املایی به شمار می‌آید و حدود 36 درصد کل خطاها را شامل می‌شود. کاربرد اشتباه حروف 32 درصد، افزایش 24 درصد و قلب 8 درصد خطاها را تشکیل می‌دهند.
|
| تاریخ ثبت در بانک |
2 خرداد 1395
|
| فایل پیوست |
|
