| کد | sr-22806 |
|---|---|
| عنوان اول | خیز معلولان برای تأسیس کمپانی‌های خصوصی نمایش؛ گفت و گو با فاطمه فخری، دبیر چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر معلولان |
| به کوشش | مجید سرایی |
| نوع | کاغذی ، الکترونیک |
| مقاله نشریه | روزنامه ایران، صفحه توانش |
| شماره پیاپی | 18 آذر 1395 |
| زبان | فارسی |
| متن |
«خیز معلولان برای تأسیس کمپانی‌های خصوصی نمایش؛ گفت و گو با فاطمه فخری، دبیر چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر معلولان»، مجید سرایی، 18 آذر 1395. چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر معلولان با شعار «جشن دوستی با احترام به تفاوت ها» کار خود را از 12 آذر، روز جهانی معلولان، در شهر تاریخی اصفهان آغاز کرد. در این دوره از جشنواره که به اهتمام سازمان بهزیستی کشور، بهزیستی استان اصفهان و شهرداری اصفهان به مدت 5 روز برگزار شد، 41 گروه داخلی و بین‌المللی در دو بخش رقابتی و جنبی حضور یافتند. از این تعداد، 35 گروه به‌عنوان گروه‌های داخلی که منتخبان جشنواره منطقه‌ای تئاتر معلولان بودند و 6 گروه دیگر، بخش بین‌الملل را تشکیل دادند که از کشور‌های آلمان، ایتالیا، بلژیک، هلند، ارمنستان و اوگاندا بودند. از بین 35 گروه داخلی 5 گروه در بخش جنبی اجرا‌های خود را به روی صحنه بردند و 30 گروه دیگر، در بخش مسابقه و در رشته‌های تئاتر کودک، تئاتر خیابانی و تئاتر بزرگسال، به رقابت پرداختند. هیأت داوران جشنواره متشکل از دو گروه 5 نفره بود که رشته‌های بزرگسال و کودک را داوری کردند که از مجموع 10 عضو هیأت ژوری، سه داور از میهمانان خارجی بودند. برگزاری جشنواره تئاتر معلولان در سطح بین‌الملل، نشان از چه اهدافی دارد؟ برگزار‌کنندگان این جشنواره تا چه میزان به اهداف خود رسیده اند؟ چه راهکار‌هایی برای توسعه و ارتقای سطح کیفی جشنواره برای دوره‌های آینده ارائه خواهند کرد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش و پرسش‌های دیگر درباره نحوه برگزاری جشنواره، با فاطمه فخری، دبیر چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر معلولان گفت‌و‌گو کردیم. - یکی از اهدافی که در سال‌های گذشته به‌عنوان دغدغه مطرح بوده، رسیدن به این نقطه بود که گروه‌های تئاتر معلول بعد از شرکت در جشنواره تئاتر معلولان، امکان حضور در جشنواره بزرگی مثل تئاتر فجر را پیدا کنند، اما این مهم تاکنون محقق نشده است. برای اینکه معلولان در جشنواره‌های مختلف پذیرفته شوند (جشنواره‌هایی که لزوماً مختص معلولان نیست)، تلاش‌های زیادی شده؛ ما با مشکلات زیادی رو به رو بودیم. مسئولان آن جشنواره‌ها بر این گمان بودند که حضور گروه‌های تئاتر افراد با نیاز‌های ویژه در آن جشنواره‌ها مناسب نیست. این موضوع هنوز حل نشده، اتفاقاً چندی پیش یکی از دوستان به من اطلاع داد که نمایشی به جشنواره همدان ارسال کرده، اما به علت اینکه گروه تئاتری آنها جزو معلولان بوده، امکان راهیابی به جشنواره را نیافته است. سال گذشته تلاش کردیم طی مذاکره با مسئولان جشنواره تئاتر فجر، امکان حضور یکی دو گروه حرفه‌ای را فراهم کنیم؛ حتی با آقای دکتر قطب‌الدین صادقی وقت گذاشته و از میان اجرا‌های حرفه‌ای، چند نمونه را انتخاب کردیم، اما امکان حضور در جشنواره فجر در سال گذشته فراهم نشد. اما امسال این شانس را داشتیم که نماینده‌هایی از طرف آقای اسدی آمدند و ما جلساتی با آن نماینده‌ها برگزار کردیم. از آنجا که هم آقای اسدی و هم آقای شفیعی، رئیس مرکز هنر‌های نمایشی نظر مثبتی نسبت به تئاتر معلولان دارند، مقرر شد تا نماینده‌ها آثار را ببینند و بسته نمونه یا نمونه‌هایی که استاندارد‌های لازم برای حضور در جشنواره فجر را دارند، انتخاب کنند. اما آنچه برای ما مهم است، حضور در جشنواره‌ها نیست. مهم، حضور گروه‌های نمایشی معلولان در سطح کشور است، مهم این است که این گروه‌ها دیده شوند. خواسته ما این است که به این گروه‌ها همان ارزشی را قائل شوند که به سایر گروه‌های حرفه‌ای قائل می‌شوند؛ چرا که ما در میان گروه‌های تئاتر معلولان، نمونه‌های حرفه ای، حتی بعضاً از گروه‌های حرفه‌ای بالاتر داریم. این نکته را هم در نظر بگیرید که سازمان بهزیستی یک سازمان خدماتی-رفاهی است، سازمان یا موسسه هنری نیست. اما از آنجا که هنر نقش مهمی در توانبخشی فردی و اجتماعی معلولان دارد، از انواع هنر مثل تئاتر و موسیقی در بحث توانمند‌سازی معلولان استفاده می‌کنیم. حالا محصول هنری تولید و آماده ارائه شده، از اینجا به بعد وظیفه صرف سازمان بهزیستی نیست که امر ارائه آثار در سطح عمومی را هم بر عهده بگیرد. اینجاست که سازمان‌های ذیربط باید یاری کنند، سازمان‌هایی که متولی امور فرهنگی و هنری هستند باید در اختیار این گروه‌ها سالن‌های اجرا قرار دهند و با فراهم کردن امکان بلیت فروشی، خروجی اقتصادی برای این گروه‌ها ایجاد کنند. با این روش کم کم گروه‌ها خود را پیدا کرده و به یک کمپانی نمایشی قدرتمند تبدیل می‌شوند. - شما به بحث دیده شدن اشاره کردید. یکی از راه‌های دیده شدن جشنواره ها در سطح بین‌الملل، تبلیغات گسترده است. متأسفانه هیچ حرکتی در این زمینه صورت نگرفته و گواه این ادعا، بی‌اطلاعی شهروندان اصفهانی از برگزاری یک جشنواره تئاتر است. من این ادعا را ندارم، این اظهار نظر گروه‌های خارجی در جشنواره امسال است که از این جشنواره به‌عنوان یک حرکت عظیم یاد کردند. اما بحث تبلیغات را باید از مسئولان حوزه تبلیغات در روابط عمومی پیگیری کنید. - به نظر شما تا چه میزان امکان رسیدن به تأسیس کمپانی‌های نمایشی معلولان فراهم شده؟ ما در حال تدوین طرحی حمایتی هستیم که بر اساس آن، گروه‌های نمایشی معلولان به کمپانی‌های کوچک بدل شوند. یعنی ما کمکشان کنیم تا سر پا شوند و در عین حال، خود آن گروه‌ها هم باید تلاش لازم برای رسیدن به استاندارد‌های لازم را انجام دهند. تشکیل یک کمپانی کوچک به صورت بخش خصوصی، یک ویژگی مهم دارد و آن، عبارت از تولید کار حرفه‌ای است. قطعاً مخاطب به دنبال تماشای یک نمایش استاندارد، جدا از مسائل ترحم انگیز است. معضل دیگر، دولتی بودن نظام تئاتر ماست. رشته خود من تئاتر است و به کشور‌های زیادی سفر کرده و نمایش دیده ام. در یکی از سفرها، برای تماشای نمایشی رفتم و با اجتماع عظیم مردم مواجه شدم. در بیرون سالن نمایش، محلی شبیه به یک نمایشگاه کوچک دایر کرده بودند و کالا‌های مختلف عرضه می‌کردند؛ مثلاً لباسی که عکس یکی از شخصیت‌های آن نمایش طراحی شده بود یا کالای دیگری که عکس یکی دیگر از شخصیت‌ها روی آن نقاشی شده بود. من قبل از دیدن نمایش، آن لباس را خریدم و علاوه بر آن، سی دی موسیقی نمایش را هم خریدم. وقتی وارد سالن نمایش شدم، دیدم همه چیز اعم از صحنه، نور، دکور و... کاملاً استاندارد است. این نکته را همیشه به گروه‌های معلولان تأکید می‌کنم که خیلی متکی به کمک‌های دولتی نباشند؛ دولت باید کمک کند که در حد خودش این کار را می‌کند، اما باید به مغز و ذهن خودشان توجه کنند. همیشه به مسائل اقتصادی فکر نکنند و از جوشش ذهنی خودشان بهره ببرند. یکی از گروه‌هایی که در جشنواره امسال شرکت کرد، گروه «رامبا زامبا» است که اعضای آن، معلولان جسمی-حرکتی هستند. این گروه یک جدول منسجم برنامه‌ریزی شده دارد که مثلاً ماه آوریل چه اجرا‌هایی داشته باشد. ما در ایران حتی بین گروه‌های حرفه‌ای چنین چیزی نداریم. در همین جشنواره معلولان، من چند پنل تخصصی پیش بینی کردم که جدا از پنل‌های برنامه‌ریزی شده بود و هدفم این بود که گروه‌ها را ترغیب کنم تا حتماً در این پنل‌ها شرکت کنند و با استاندارد‌های جهانی آشنا شوند. - قطعاً برای رسیدن به آنچه مدنظر شماست، باید حتماً دوره‌های آموزشی تخصصی جدا از جشنواره و در طول سال برگزار شود، حال آنکه چنین دوره‌هایی هنوز برنامه‌ریزی نشده است. اخیراً طی مذاکره‌ای که با دانشگاه جامع علمی- کاربردی داشتیم، مقرر شد پودمان‌های آموزشی که طراحی کرده‌ایم با همکاری آن دانشگاه برای مربیان ما و همچنین معلولان علاقه‌مند در سه رشته تئاتر، موسیقی و نقاشی برگزار کنیم. مدت این دوره‌ها 145 ساعت است که طی 4 مرحله اجرا شده و بعد به کاردانی تبدیل می‌شود. تمام دروس و برنامه‌های آن را طراحی کرده‌ایم و قرار است بعد از جشنواره به دانشگاه ارائه دهیم. ویژگی این طرح، تکنیک مند بودن و تخصصی بودن در زمینه معلولان است. به این معنی که شخصی که رشته تئاتر را انتخاب می‌کند، دوره تئاتر صرف را نمی‌گذراند؛ دوره‌ای که می‌گذراند، تئاتر با رویکرد تخصصی به معلولان است. برای آشنایی استادانی که باید این دوره‌ها را تدریس کنند، دوره‌های فشرده‌ای پیش بینی کرده‌ایم که در این دوره ها، با معلول، محدودیت‌های معلول در صحنه، توانبخشی و هرچه مربوط به آموزش معلولان است، به شکل کاملاً تخصصی آموزش داده می‌شود. - نمایش‌های راه یافته به جشنواره بر اساس چه معیار‌هایی انتخاب شدند؟ یکی از موضوعاتی که سعی کردیم از آن فاصله بگیریم، نگاه حاکی از ترحم یا قضاوت بر اساس احساس صرف است. من به هیأت داوران تأکید کرده‌ام که به هیچ وجه نباید چنین نگاهی در ذهن داشته باشند. بنابر این قضاوت‌ها بر اساس استاندارد‌های حرفه‌ای مثل بازیگری، کارگردانی، صحنه و... صورت گرفته است. هدف ما جدا‌سازی معلولان نیست؛ وقتی عنوان جشنواره‌ای «معلولان» است، یعنی باید در برگزاری آن باید به معلول فکر شود؛ باید به صحنه و میزانسنی که معلول در آن حرکت می‌کند، به مسیر اتوبوس تا سالن، به اتوبوسی که باید آن معلول سوار شود فکر شود. ما دایماً به گروه‌های مختلف تأکید کرده‌ایم که نباید جدا‌سازی صورت بگیرد و در عین تلفیق، باید فرد یا افراد معلول نقش‌های محوری داشته باشند. جدا از این، در طول سال‌های برگزاری جشنواره، با این موضوع مواجه شده‌ایم که بسیاری از معلولان خواستار بیان مشکلاتشان از طریق تئاتر و با زبان تئاتر هستند. مشکلاتی مثل محدودیت‌های معلولیت، اشتغال و... این خواسته را هم نمی‌توانیم نادیده بگیریم و صرفاً به متن‌هایی با موضوعات غیر معلولان بپردازیم؛ چرا؟ چون جشنواره معلولان، جشنواره موضوعی نیست. |
| تاریخ ثبت در بانک | 9 آذر 1397 |