مقاله نشریه
کد sr-22704  
عنوان اول بال پرواز شرکت‌های هواپیمایی برای معلولان شکسته است: معلولان هم حق پرواز دارند  
نویسنده محدثه جعفری  
نوع کاغذی ، الکترونیک  
مقاله نشریه روزنامه ایران، صفحه توانش  
شماره پیاپی 23 آذر 1396  
زبان فارسی  
متن استفاده از حمل و نقل هوایی برای جابه جایی میان شهری بدیهی و برای شهروندان امری عادی محسوب می شود اما همین موضوع گاهی برای معلولان تبدیل به معضلی پیچیده می شود و گاهی آنها را پشیمان، دلزده و سرد کرده و دیگر به فکر سفر هوایی نمی افتند.هر از چند گاهی خبرهایی از بی احترامی به شهروندان دارای معلولیت در گوشه و کنار کشور به گوش می رسد و چند روزی در خبرها سرو صدا به پا کرده و دوباره از یاد می‌رود چندی پیش داستان پیاده کردن یک مسافر معلول از هواپیما خبرساز شد و واکنش‌هایی را در پی داشت، تا آنجا که یکی از مقام‌های سازمان بهزیستی گفت: «عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی در حق این فرد دارای معلولیت ادا نشده است.»این موضوع فقط برای یک یا دو نفر رخ نداده است که بگوییم اتفاقی است و تکرار نمی‌شود. تعداد زیادی از معلولان شاید این تجربه تلخ تبعیض را دیده باشند اما فقط تعدادی به زبان آورده و مشکلات شان را می‌گویند؛ شاید مسئولان شنیده و کاری کنند.برای واکاوی این موضوع با مادری صحبت کردیم که تجربه تلخی از خرید بلیت هواپیما دارد و ما نیز برای آگاهی از این تجربه پای درد دل این معلول جسمی – حرکتی نشستیم که شرح کامل آن را در ذیل می‌خوانید:
ما معلول هستیم نه غیر معمولی
حکیمه کمایی بانوی دارای معلولیتی است که حدود دوماه پیش برای خرید بلیت به یک دفتر خدمات مسافرت هوایی در اهواز مراجعه می‌کند تا برای شرکت در همایشی در کرمان از طریق سفر هوایی راهی این شهر شود اما دراین هنگام اتفاقاتی برایش رخ می‌دهد که بهتراست خود برایتان بازگو کند:«در گذشته برای سفر از اتوبوس یا قطار استفاده می‌کردم اما چندی پیش تحت عمل کلیه قرار گرفتم که این امر موجب شد نتوانم با حمل و نقل زمینی تردد کنم به همین جهت برای شرکت در همایشی در کرمان، تصمیم گرفتم بلیت هواپیما تهیه کنم.
برای خرید بلیت هواپیما سه روز پست سر هم به دفتر فروش بلیت در امیدیه مراجعه کردم تا اطمینان حاصل کنم مشکلی برای سفر هوایی‌ام ایجاد نمی‌شود.به کارمند دفتر (...) پرواز گفتم که معلولیت جسمی- حرکتی دارم و نمی‌خواهم هنگام سوار شدن در هواپیما دچار مشکل شوم او نیز گفت: «نه مطمئن باشید سفر راحتی را تجربه خواهید کرد چرا که هواپیما بالابر دارد.»برای سوار شدن به هواپیما پای گیت فرودگاه رفتم، فردی که خود را مسئول شرکت هواپیمایی در خوزستان معرفی کرد روبرویم ایستاد و سر تا پایم را با نگاه تحقیر‌آمیز نگریست و گفت:«این مسافر است! ما فقط آدم‌های معمولی را سوار می‌کنیم.» تاکنون این جمله را از هیچ فردی نشنیده بودم در جوابش گفتم ببخشید آقا کجای من غیر معمولی است من برای شرکت در یک همایش در کرمان می‌خواهم سفر کنم من که هنگام خرید بلیت گفتم معلولیت دارم.این مسئول پاسخ داد:«در ورودی هواپیما عریض نیست و نمی‌توانیم شما را با ویلچر به داخل هواپیما انتقال دهیم.» گفتم من با عصا راه می‌روم فقط برای رفتن تا پای پله که مسافت طولانی است با خود ویلچر آوردم وگر نه می‌توانم پله‌ها را تا داخل هواپیما طی کنم.
بلافاصله آن فرد گفت:«اصلاً در‌شأن هواپیمای ما نیست که شما سوار شوید شما اگر هنگام خرید بلیت گزینه معلولیت را می‌زدید پیام خطا می‌داد و به شما بلیت فروخته نمی‌شد. اگر سوار هواپیما شوی خلبان پیاده می‌شود.»از شنیدن این سخنان مات و مبهوت بودم و گفتم ببخشید آقا مگر من بیماری واگیردار دارم یا قرار است معلولیتم به دیگران سرایت کند که نمی‌توانم سوار هواپیما شوم. من که بیمار نیستم تازه اگر هم بودم باز شما نمی‌توانستید از سوار شدن من جلوگیری کنید.این مسئول شرکت درجوابم گفت:«نه ما بیماران را سوار نمی‌کنیم.»من و پسرم هرکاری کردیم تا بتوانم اجازه سوار شدن در هواپیما را بگیرم نشد. آنچه باعث ناراحتی و شکستن قلبم شد این است که جلوی پسر جوانم و دیگر مسافران به شخصیتم توهین شد و لقب غیرعادی رویم گذاشتند؛ من فقط معلول هستم و می‌توانم با عصا حرکت کنم در آن لحظه آنقدر استرس و فشار عصبی رویم بود که سبب شد از حال بروم و روی دست راستم بیفتم که این سقوط باعث شد دست راستم از کار بیفتد و منی که راحت عصا به دست می‌گرفتم الان فقط می‌توانم انگشتان دست راستم را تکان دهم و به لطف آن آقا دیگر نمی‌توانم روی دستم تکیه کنم. از 31 مرداد تاکنون نمی‌توانم از دستم استفاده کنم و فکر کنم اگر غیر معمولی بودم الان غیر معمولی‌تر شدم. فکر کنم معلولان سهمی از آسمان ایران ندارند.سوال من این است چرا باید سالم سالاری شود مگر من معلول حق تردد هوایی ندارم من معلولم بیماری واگیردار که ندارم.» این مادر معلول تنها فردی نیست که در حمل و نقل هوایی دچار مشکل شده یا از پروازش جلوگیری کردند. چندی پیش فرد نابینایی هم در فرودگاه آبادان با اینگونه برخوردها مواجه شده است که در تماس با روزنامه گفت:«برای مسافرت کاری سفری چند روزه به آبادان داشتم، در فرودگاه مهرآباد هیچ مشکلی برای سوارشدن و انتقال به هواپیما نداشتم و براحتی مسیر را تا آبادان از طریق حمل و نقل هوایی طی کردم. بعد از اتمام کارم بلیت هواپیما را از طریق اینترنت و از سایت فروش بلیت‌های چارتری یک شرکت هواپیمایی خریداری کردم که دراین سایت‌ها هیچ گونه گزینه‌ای در خصوص تعیین نوع معلولیت وجود ندارد، شاید در سایت اصلی خرید بلیت هواپیما باشد که آن را نمی‌دانم.
برای من خرید بلیت ازاینگونه سایت‌ها به صرفه است و با تخفیف‌هایی که دارد می‌توانم گاهی بلیت را تا نصف قیمت تهیه کنم. وارد فرودگاه آبادان شدم و برای گرفتن کارت پرواز به گیت مراجعه کردم که با توجه به نابینای‌ام مرا به دفتر خدمات ویژه فرودگاه ارجاع دادند. در آنجا به من گفته شد باید روی ویلچر بنشینید که گفتم من نابینا هستم نه معلول جسمی – حرکتی! بعد هم گفتند شما تنها اجازه پرواز ندارید و باید با یک همراه در هواپیما حضور پیدا کنید.»
امید هاشمی، جوان نابینایی که بارها از حمل و نقل هوایی استفاده کرده است ادامه می‌دهد:«انگار هر فرودگاهی به صورت سلیقه‌ای در خصوص خدمات ویژه عمل می‌کند و قانون مشخصی برای خدمات ویژه وجود ندارد، شاید هم فکر می‌کنند خدمات ویژه در ارائه ویلچر خلاصه می‌شود. بعد از کلی حرف و سخنی که میان‌مان رد و بدل شد در آخر گفتند:«باید با یک همراه سفر کنی نه به صورت انفرادی اگر در طول پرواز حالت بد شد آن زمان چه؟» گفتنم من نابینا هستم بیماری خاص که ندارم. فقط کافی است یک نفر تا پای هواپیما من را همراهی کند. بعد از کلی بحث در آخر یکی از مسافران همان پرواز را پیدا کردند و گفتند: «شما مسئولیت این فرد نابینا را قبول می‌کنید؟»
در آخر از این خدمات ویژه هیچ چیزی نصیب من نشد چرا که من را یکی از مسافران تا پای پرواز مشایعت کرد.
هنگام خرید بلیت گزینه معلولیت را بزنید
برای آگاهی از خدمات ارائه شده به مسافران معلول در حمل و نقل هوایی با مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری به گفت‌و‌گو پرداختیم.رضا جعفرزاده در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا به معلولان خدمات ویژه تعلق می‌گیرد یا نه پاسخ داد:«آنچه در خرید بلیت برای افراد دارای معلولیت مهم است انتخاب گزینه معلولیت در خرید بلیت هواپیماست که در بیشتر مشکلات اگر دقت کنید فرد دارای معلولیت این گزینه را انتخاب نکرده است. اما با انتخاب گزینه معلولیت و صدور بلیت، شرکت هواپیمایی یا شرکت پیمانکار آن، باید خدمات مورد نیاز فرد معلول را تهیه و بموقع ارائه دهند.به‌عنوان مثال اگر فرد معلول جسمی حرکتی است باید شرکت هواپیمایی یا پیمانکار آن ویلچر مناسب را تهیه و فرد را تا سوار شدن در هواپیما مشایعت کنند.وی با بیان اینکه مسافران هوایی که دارای معلولیت هستند می‌توانند شکایت‌های خود را در سایت سازمان هواپیمایی ثبت کنند گفت:«درصورتی که فرد معلول یا شخصی که بلیت هواپیمایی را برایش تهیه می‌کند گزینه معلولیت را انتخاب کرده باشد و شهروند معلول هنگام مسافرت در فرودگاه یا هواپیما با مشکلاتی همچون بی‌احترامی، عدم اجازه سوار شدن بر هواپیما یا عدم ارائه خدمات ویژه رو به رو شدند، می‌توانند با مراجعه به سایت www.cao.ir سازمان هواپیمایی کشوری شکایت خود را ثبت کنند تا دراسرع وقت به شکایات این هموطنان رسیدگی شود.نوع برخورد و احترام به مسافر نوعی تبلیغ برای هر شرکت هواپیمایی محسوب می‌شود و هیچ شرکتی حاضر نیست گزارشی در جهت خدشه دار شدن نامش در سایت ثبت شود.»جعفرزاده در پایان صحبت‌هایش افزود: «حتی اگر معلولان بخواهند به صورت دسته جمعی از حمل و نقل هوایی بهره‌مند شود می‌توانند با هماهنگی شرکت هواپیمایی مورد نظر خدمات شایسته و در شأن‌شان را دریافت کنند و این وظیفه شرکت‌های هواپیمایی است تا خدمات‌شان را به همه شهروندان ارائه دهند.»
 
تاریخ ثبت در بانک 7 آذر 1397