| کد | cb-11503 |
|---|---|
| نام | محمد خدابنده |
| سال تولد | 910شمسی |
| تاریخ درگذشت | 974شمسی |
| نوع معلولیت | نابینا |
| متن زندگی نامه |
سلطان محمد خدابنده صفوی یا محمدمیرزا در سال 1531م به دنیا آمد. او فرزند تقریباً نابینای شاه تهماسب بود که از کشتار خانوادگی شاه اسماعیل دوم به دلیل نابینایی جان سالم به در برد و پس از کشته شدن شاه اسماعیل دوم از سوی امرای قزلباش به حکومت برگزیده شد. وی پیش از رسیدن به سلطنت حاکم پارس بود. وی به علت مهربانی و نابینایی نتوانست با اقتداری مانند پدرش تهماسب یا فرزندش شاه عباس حکومت کند و در دوره کوتاه حکومت وی عثمانیان از اوضاع نابسامانی که پس از مرگ شاه اسماعیل دوم ایجاد شده بود استفاده کرده و تبریز را اشغال کردند. همچنین به دلیل نابینایی مجبور بود که قرلباش‌ها را ساکت نگه دارد، به همین علت پول‌های خزانه را به قزلباش‌ها می‌داد که پس از مدتی خزانه خالی شد. تلاش‌های شاه محمد خدابنده برای بازپس گیری تبریز به دلیل اختلافات داخلی امرای قزلباش با شکست مواجه شد و این شهر تا زمان شاه عباس اول در تصرف عثمانیان باقی ماند. سلطنت کوتاه وی (به مدت 10 سال) با به قدرت رسیدن فرزندش شاه عباس به کمک مرشدقلی خان حاکم مشهد به پایان رسید. با به سلطنت رسیدن شاه عباس یکم وی کاملاً از امور سیاسی فاصله گرفت تا اینکه در سال نهم حکومت فرزندش عباس در قزوین به بیماری مبتلا شده و درگذشت. جسد وی به عتبات منتقل و در آنجا به خاک سپرده شد. سلطان محمد خدابنده در جنگ‌های خراسان، محاصره قلعه نیشابور، محاصره قلعه تربت و نبرد تیرپل در مقابل پسرش عباس میرزا (شاه عباس اول شاه پس از او) و علی قلی بیگ گورکان شاملو جنگید. پس از تاجگذاری سلطان محمد خدابنده، مهد علیا خیرالنساء بیگم همسر شاه که به نیابت شاه اکثر امور مملکتی را در دست گرفته بود، حمزه میرزا را که 11 ساله بود به نیابت سلطنت (ولیعهدی و یا به اصطلاح آن زمان وکالت دیوان اعلی) منصوب کرد. تاریخ عالم آرای عباسی می‌گوید: از کودکی لقب خدابنده داشت. ولی برخی مورخان نوشته‌اند که چون پس از نابینایی بیشتر به عبادت مشغول بود به خدابنده معروف شد. محمد خدابنده در سال 974ق درگذشت. تاریخ اجتماعی ایران، از باستان تا مشروطیت، ص210 |
| تاریخ ثبت در بانک | 2 بهمن 1395 |