کد | jr-46258 |
---|---|
عنوان اول | ابتلای معلولان به مشکلات روانی |
عنوان مجموعه | کرونا و معلولیت |
نوع | کاغذی ، کاغذی |
ناشر | انتشارات توانمندان |
سال چاپ | 1399شمسی |
شماره صفحه (از) | 264 |
شماره صفحه (تا) | 271 |
زبان | فارسی ، فارسی |
متن |
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص کاردرمانی گفت: طبق آخرین گزارشها چهار درصد جمعیت کشور را معلولان تشکیل میدهند؛ تحقیقات نشان داده است احتمال ابتلای افراد معلول به مشکلات روانی، نسبت به سایر افراد بیشتر است و اولین مسئله روانی که در این بیماران دیده میشود، اختلالات افسردگی و اضطراب است. به گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شاید برای بسیاری از افراد، معنای واژه معلولیت با ناتوانی یکسان باشد، اما نامگذاری 31 تیرماه در تقویم ملی به عنوان روز معلولین جسمی حرکتی، گامی است برای ارتقای سطح آگاهی عمومی درباره معلولیتهای جسمی و حرکتی تا کیفیت زندگی این افراد در تمامی جنبههای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی افزایش یابد. طبق آخرین دادههای سازمان بهداشت جهانی بیش از یک میلیارد نفر معادل 15 درصد از جمعیت جهان با انواع ناتوانیها دست و پنجه نرم میکنند. از بین این یک میلیارد معلول، 110 تا 190 میلیون معلول جسمی حرکتی وجود دارد که در ایفای نقشهای فردی خود با محدودیت روبهرو هستند. معلولیتهای جسمی حرکتی با علل و شدتهای مختلف در افراد ایجاد میشود که عوارض این معلولیتها میتواند فرد را در انجام کارهای روزمره دچار کم توانی و یا ناتوانی کند. مشکلات معلولان جسمی حرکتی تنها در مسائل فیزیکی خلاصه نمیشود و برای پرداختن به مسائل آنان ابعاد روانی و اجتماعی نیز باید مورد توجه قرار گیرد، اما در وهله اول افزایش آگاهی عمومی جامعه درباره بعد جسمانی معلولیت ضروری است. مینو کلانتری، مدیر گروه کاردرمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره معلولیتهای جسمی و حرکتی توضیح داد: فرد ممکن است به دنبال یک ضایعه یا ناتوانی در اجرای نقشهای فردی خود که به سن، جنسیت و عوامل فرهنگی و اجتماعی بستگی دارد، دچار محدودیت شود. این متخصص با بیان اینکه در این شرایط بین عملکرد فرد و انتظاراتی که از او میرود ناهماهنگی وجود دارد، تأکید کرد: معلولیت به محیطی که فرد در آن زندگی میکند نیز بستگی دارد، زیرا با توجه به هنجارهای جامعه فرد نسبت به همتایان خود معلول در نظر گرفته میشود. وی یادآور شد: به عبارت دیگر بسیاری از تسهیلات در محیط زندگی میتواند به فرد ناتوان کمک کند تا مانند همتایان خود در موقعیتهای زندگی عمل کند. کلانتری درباره معلولیتهای جسمی و حرکتی توضیح داد: به کسی معلول جسمی گفته میشود که به دنبال ناتوانی شدید و دائمی جسمی دچار محدودیت حرکتی شده باشد. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی علل بروز معلولیتهای جسمی و حرکتی را به دو دسته از بدو تولد و اکتسابی تقسیم کرد و توضیح داد: آنچه در روند رشد جنین رخ میدهد مانند فلج مغزی، ناهنجاریهای کروموزومی، نقص عضوها و مواردی از این دست، به عنوان معلولیتهای از بدو تولد قلمداد میشود. وی درباره معلولیتهای جسمی و حرکتی اکتسابی گفت: معلولیتهای اکتسابی مانند ضایعات نخاعی، سکته مغزی، قطع عضو و MS پس از تولد و در طول زندگی ایجاد میشوند. کلانتری درباره علل ایجاد معلولیتهای از بدو تولد اظهار کرد: معلولیتهای در بدو تولد به دنبال دلایل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، عفونتها، سو تغذیه، مصرف داروها و دخانیات، سن بالای مادر هنگام بارداری، قرار گرفتن در معرض اشعه و عوامل محیطی دیگر رخ میدهد. این متخصص با بیان اینکه عامل درصد زیادی از معلولیتهای بدو تولد هنوز ناشناخته است. اضافه کرد: نقش هرکدام از این عوامل ممکن است در نقاط مختلف کشور متفاوت باشد؛ مثلاً در استانهایی که ازدواج فامیلی بیشتر است ممکن است اختلالات ژنتیکی بیشتر عامل بروز معلولیت باشد. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره راههای جلوگیری از بروز معلولیت در بدو تولد توضیح داد: با توجه به عواملی که در بروز معلولیت شناخته شده میتوان با آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج، معاینات بارداری، آموزش مادران باردار در مورد مصرف نکردن خودسرانه دارو و تغذیه سالم از بروز درصد زیادی از معلولیتها پیشگیری کرد. وی ادامه داد: بیشک، سادهترین و بهترین راه حل مشکلات مربوط به معلولیتهای جسمی حرکتی، پیشگیری از ابتلا به انواع معلولیتهاست، اما با وجود پیشرفت علم و ارتقای سطح بهداشت همچنان بخشی از جمعیت جهان را معلولان جسمی حرکتی تشکیل میدهند. کلانتری افزود: با وجود اینکه انواع روشهای غربالگری در دوره بارداری امکان تشخیص بسیاری از معلولیتهای در بدو تولد را فراهم کرده است، اما بسیاری از افراد به دلایل گوناگونی همچون فقدان آگاهی، در دسترس نبودن امکانات تشخیصی و هزینههای غربالگری امکان استفاده از این روشها را ندارند. وی درباره اهمیت غربالگری در دوره بارداری برای تشخیص انواع معلولیتها گفت: آزمایشهای غربالگری که در سه ماهه اول و دوم بارداری انجام میشود، از آزمایشهای ساده و بیخطر مثل آزمایش خون و سونوگرافی گرفته تا آزمایشهای کمی پرخطر مثل آمنیوسنتز، میتواند به تشخیص برخی از ناهنجاریهای بدو تولد در شکلگیری اندامها، برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون و مشکلات قلب و عروقی، ابتلا به دیابت، بارداری و یا عفونتهای از بدو تولد کمک کند. کلانتری درباره علل ایجاد معلولیتهای اکتسابی اظهار کرد: بخشی از معلولیتهای اکتسابی جسمی حرکتی ناشی از حوادث رانندگی، حوادث حین کار و سقوط است که درصد زیادی از معلولیتها مانند ضایعات نخاعی، اختلالات مغزی و قطع عضوها را به دنبال دارد. مدیر گروه کاردرمانی دانشکده توانبخشی دانشگاه گفت: بخش دیگری از معلولیتها ناشی از بیماریهایی مثل دیابت فشارخون بالا، بیماریهای ریوی و کلیوی است که در درازمدت منجر به معلولیت میشود. کلانتری درباره راههای پیشگیری از معلولیتهای اکتسابی اظهار داشت: افزایش سطح ایمنی در جادهها، رعایت اصول ایمنی هنگام کار، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و اجتناب از رفتارهای پرخطر، آموزش همگانی در مورد عواملی که سلامت فرد را به خطر میاندازد و معاینات سالیانه میتواند از درصد زیادی از معلولیتهای اکتسابی پیشگیری کند. وی با بیان اینکه هدف کاردرمانی ارتقای عملکرد فرد و استقلال وی در فعالیتهای روزمره زندگی است، درباره نقش کاردرمانی در بهبود کیفیت زندگی معلولان جسمی و حرکتی گفت: کاردرمانی به افراد کمک میکند تا زندگی تا حد امکان مستقل، پربار و رضایتبخش داشته باشند؛ بنابراین کاردرمانی در تمام معلولیتهای جسمی و حرکتی نقش موثری ایفا میکند. عدم توجه به مشکلات جنسی ناشی از معلولیتهای جسمی حرکتی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره معلولیتهایی که فرد را دچار ناتوانی و مشکلات جنسی میکند، گفت: بسیاری از بیماریها مانند ضایعات نخاعی، صدمات مغزی، بیماریهای سیستم عصبی مرکزی مانند MS و ناهنجاریهای شدید اسکلتی و عضلانی ضمن ایجاد مشکلات حرکتی میتواند با مشکلات جنسی همراه باشد که کمتر مورد توجه تیم درمان قرار میگیرد. کلانتری درباره به روزترین روشهای کاردرمانی برای درمان معلولان جسمی و حرکتی گفت: یکی از به روزترین روشها، استفاده از فناوریهای کمکی و روباتیک برای افزایش عملکرد بیمار و استقلال در فعالیتهای روزمره زندگی است. مدیر گروه کاردرمانی دانشکده توانبخشی دانشگاه ادامه داد: با توجه به اهمیت جنبههای شناختی بیماران، توانبخشی شناختی و توانبخشی عصبی از حوزههای دیگری است که کار درمانگران در آن فعالیت میکنند. وی افزود: البته بخش عمدهای از معلولیتهای جسمی حرکتی، بر اثر بروز حوادثی همچون تصادفات ترافیکی، سوانح حین کار، ابتلا به برخی بیماریها و مواردی از این دست رخ میدهد که با افزایش سطح ایمنی در وجوه گوناگون و اصلاح و تغییر سبک زندگی میتوان از وقوع بسیاری از آنها جلوگیری کرد. عادل ابراهیم پور متخصص ارتوپدی و مدیر گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز درباره معلولیتهای جسمی حرکتی اکتسابی اظهار داشت: برخی از معلولیتهای جسمی و حرکتی به دنبال حوادث و یا بیماریها ایجاد میشود که ممکن است فرد از دوران کودکی و یا سنین بزرگسالی به آنها دچار شود. این متخصص با بیان اینکه معمولاً ارتوپدی با معلولانی سرو کار دارد که بر اثر عوامل اکتسابی دچار معلولیت شدهاند، توضیح داد: معمولاً تصادفات، حوادث ترافیکی، سقوط و ضربههایی که در محیط کار ممکن است به فرد وارد شود، علت ایجاد این نوع معلولیتهای جسمی و حرکتی است. ابراهیم پور افزود: به رغم تمهیدات بسیاری که در مورد ترافیک شهری و برون شهری اندیشیده میشود، حوادث ترافیکی متعددی در کشور رخ میدهد که در نتیجه آن، بسیاری از افراد دچار عوارضی همچون شکستگیهای متعدد، ضربه مغزی، ضربه قفسه صدری و ضایعات نخاعی میشوند. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: این عوارض بعدها به معلولیتهای جسمی و حرکتی افراد منجر میشود. این متخصص با بیان اینکه حوادث را میتوان به دو دسته انرژی بالا و انرژی پایین تقسیم کرد، گفت: برخی از عوارض در اثر حوادث بسیار سنگین ایجاد میشود و برخی از عوارض به دنبال حوادثی با شدت کمتر ایجاد میشود. وی افزود: عوارضی که در اثر حوادث با شدت بالا ایجاد میشود معمولاً فرد را دچار تروماهای متعدد از جمله ترومای قفسه صدری، جمجمه، شکم و اندامها میکند که در نهایت، به رغم درمانهای منطقی و سخت، باعث ایجاد معلولیت جسمی و حرکتی در فرد میشود. ابراهیم پور یادآور شد: تعداد این افراد در دنیا کم نیست و در کشور ما نیز افراد زیادی بر اثر حوادث دچار معلولیتهای جسمی و حرکتی میشوند. این متخصص ادامه داد: خوشبختانه اورژانسهای شهری و جادهای از سالها پیش در کشور ایجاد شدهاند و تلاش بسیار زیادی میکنند که در صحنههای تصادفات و حوادث در کمترین زمان حاضر شوند. وی یادآور شد: شدت حوادث قابل پیشبینی نیست و در بسیاری از موارد، به رغم ارائه بهترین خدمات درمانی، شدت حوادث تعیین کننده نتیجه درمانهای انجام شده است. بنابر نظر بسیاری از کارشناسان، مشکلات اجتماعی معلولان جسمی حرکتی بیش از آنکه به ناتوانیهای جسمی آنان مربوط باشد، ریشه در نحوه تعامل خانواده، گروه همسالان، محیطهای آموزشی و جامعه با آنها دارد. نامناسب بودن وضعیت پیادهروها و وسایل نقلیه عمومی برای رفت و آمد، نگاههای خیره و ترحمآمیز، به کار گرفته نشدن در مشاغل مختلف و نادیده گرفته شدن بسیاری از توانمندیهای آنان از سوی جامعه تنها چند نمونه شناخته شده از صدها مشکلی است که باعث کمرنگ شدن پیوند معلولان جسمی حرکتی با جامعه میشود. این مشکلات ممکن است به تدریج معلولان جسمی حرکتی را مستعد ابتلا به انواع اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی کرده و در نهایت باعث کاهش عزت نفس، کاهش رضایت از زندگی و عدم تسلط بر محیط شود و در نهایت انزوا و گوشه گیری آنان از جامعه را به دنبال داشته باشد. مهدی رضایی، دکترای تخصصی کاردرمانی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره اظهار داشت: معلولیت یک وضعیت نامناسب است که پیامد یک نقص و ناتوانی است و مانع انجام نقشی میشود که فرد با توجه به شرایط سنی، جسمی، اجتماعی و فرهنگی باید انجام دهد. افزایش احتمال ابتلای افراد معلول به مشکلات روانی، نسبت به افراد غیر معلول وی ادامه داد: طبق آخرین گزارشها 4 درصد جمعیت کشور را معلولان تشکیل میدهند و تحقیقات نشان داده است که احتمال ابتلای افراد معلول به مشکلات روانی، نسبت به افراد غیر معلول بیشتر است. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: اولین مسئله روانی که در این بیماران دیده میشود، اختلالات افسردگی و اضطراب است. رضایی با بیان اینکه شایعترین اختلالات روانی که در معلولان جسمی و حرکتی دیده میشود، اضطراب و افسردگی اضطراب است، گفت: به دنبال اضطراب و افسردگی بیماریهای دیگری نیز ممکن است بروز پیدا کند. این دکترای تخصصی کاردرمانی یادآور شد: اگر فرد زمینههای ژنتیکی داشته باشد ممکن است به بیماریهای شدیدتری مانند بیماریهای خلقی نیز دچار شود و مسلماً پیامد این اختلالات روانی انزوای بیشتر افراد معلول، از دست دادن بیشتر نقشهای اجتماعی و روابط اجتماعی در سطح جامعه است. وی درباره راههای پیشگیری از ابتلای افراد معلول به بیماریهای روانی توضیح داد: یکی از مسائلی که معلولان را اذیت میکند برچسبهایی است که از سوی افراد جامعه به آنها زده میشود. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه برچسب بیماریهایی مانند فلج مغزی یا عقبماندگی باعث بیشتر فاصله گرفتن افراد از جامعه میشود، تأکید کرد: بالا بردن سطح آگاهی جامعه درباره موضوع کم توانی و معلولیتهایی که در اثر بیماریهای مختلف ایجاد میشود، موثرترین راهکار برای جلوگیری از ابتلای افراد معلول به بیماریهای روانی است. این دکترای تخصصی کاردرمانی ادامه داد: با بالا بردن سطح آگاهی جامعه، افراد معلول راحتتر میتوانند با معلولیت خود کنار بیایند و به خاطر درگیر نشدن در یک سیکل معیوب، ارتباط خود را با جامعه قطع نمیکنند. رضایی یادآور شد: اگر از مادر یک فرد معلول بپرسیم چرا کودک خود را برای گردش و بازی به پارک نمیبرد، پاسخ خواهد داد که از نگاههای خیره سایر افراد به کودک خود آزرده میشود و به همین خاطر ترجیح میدهد کودک خود را کمتر در محیطهای عمومی حاضر کند. وی درباره نقش خانوادهها در جلوگیری از انزوای افراد معلول توضیح داد: علاوه بر نقش پررنگ جامعه در این مسئله، اگر خانواده هم تسلیم شرایطی مانند ناآگاهی جامعه شود، باعث تشدید کم توانی و محدودیت فرزند خود خواهد شد. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه تأکید کرد: خانوادهها باید سعی کنند که باعث افزایش مشارکت فرد معلول در جامعه شوند. پیچیدگی درمان اختلالات روانی معلولان نسبت به سایر افراد رضایی درباره تفاوت روشهای درمان بیماریهای روانی افراد معلول با افراد غیر معلول اظهار داشت: اختلالات روانپزشکی که پیامد یک معلولیت است، میتواند اوضاع فرد را وخیمتر کند و باعث شود فرد معلول دچار افسردگی و یا اضطراب شود و هرچه بیشتر از نقشهای اجتماعی خود فاصله بگیرد. بنابراین اختلالاتی همچون افسردگی در افراد معلول پیچیدهتر از افراد افسرده غیر معلولی است که در جامعه دارای شغل و نقش هستند. این دکترای تخصصی کاردرمانی اضافه کرد: بر طرف کردن اختلالات روانی افراد دارای معلولیت نیازمند یک درمان چند نظامه و چند تخصصی است و متخصصان مختلف باید به صورت تیمی کار کنند تا بتوانند مشکل فرد را برطرف کنند. وی با بیان اینکه برای درمان فردی که برای مثال دچار سکته شده است، غالباً به جنبههای جسمی مانند بهبود وضعیت حرکت و یا غذا خوردن وی پرداخته میشود، گفت: در حالی که اکثر این افراد دچار افسردگی هستند که اگر به آن توجه نشود، سیر بهبود جسمی آنان را نیز دچار مشکل میکند. این استاد دانشگاه درباره تجربههای موفقیت آمیز کشورهای توسعه یافته برای جلوگیری از ابتلای معلولان جسمی به بیماریهای روانی، توضیح داد: در کشورهای پیشرفته بیشترین تأکید بر پیشگیری از بروز بیماریهاست و از سوی دیگر آنان با بالا بردن سطح آگاهی جامعه تلاش میکنند در صورت بروز معلولیت نیز، فرد معلول منزوی و گوشهگیر نشود. رضایی ادامه داد: برای مثال در این کشورها، افراد عقب مانده ذهنی و یا افرادی که دچار مشکلات جسمی و حرکتی هستند، در محیطهای آموزشی همراه با افراد سالم آموزش میبینند. در صورتی که در کشورهای کمتر توسعه یافته مدارس و محیط های آموزشی این افراد از سایر افراد جامعه تفکیک میشود. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همکاران پزشک خود توصیه کرد در کنار پرداختن و توجه به مسائلی همچون تجویز دارو و مسائل جسمی افراد معلول، به مسائل روانی و اجتماعی افراد معلول توجه بیشتری داشته باشند؛ زیرا اگر بعد روانی و اجتماعی فرد معلول دچار مشکل باشد، بهبود وضعیت جسمانی نیز دچار اختلال میشود. |
تاریخ ثبت در بانک | 22 تیر 1400 |