| کد | jr-45309 |
|---|---|
| عنوان اول | وزوز گوش |
| عنوان دوم | نوعی اختلال در گوش و مانع شنیدن صدا |
| نویسنده | ریچارد اِچ. نودار |
| نویسنده | جک ورنون |
| مترجم | آمنه امامی |
| عنوان مجموعه | دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد سوم |
| نوع | کاغذی |
| ناشر | موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم |
| سال چاپ | 1388شمسی |
| شماره صفحه (از) | 1302 |
| شماره صفحه (تا) | 1307 |
| زبان | فارسی |
| متن |
وزوز گوش، نوعی اختلال در گوش و مانع شنیدن صدا. بسیاری از مردم, گهگاه صدایی شبیه زنگ را در گوش خود می‌شنوند. این صداها معمولاً چند دقیقه‌ای طول می‌کشد. در صورت تداوم این صداها، اصطلاح وزوز گوش به آن اطلاق می‌شود. وزوز گوش معمولاً بر اثر آسیب عصبی گوش داخلی یا مواجهه طولانی با سر و صدای بلند ایجاد می‌شود. این علامت می‌تواند با تمام انواع کاهش شنوایی همراه باشد. دیگر علل وزوز گوش عبارت‌اند از: تشکیل جرم گوش، داروها، به ویژه بعضی آنتی‌بیوتیکها یا مصرف مقادیر زیاد آسپیرین، خوردن مقادیر زیاد الکل یا نوشابه‌های کافئین‌دار، کاهش شنوایی و پیرگوشی، عفونتهای گوش، پارگی پرده صماخ، مشکلات دندانی یا مشکلات مربوط به مفصل فکی، گیجگاهی، ضربه مستقیم به گوش یا سر، تغییر ناگهانی در فشار هوای محیط، برخی بیماریهای گوش یا سر، از قبیل بیماری منیرز مسائل عروقی مثل فشار خون بالا، سردرد میگرنی، کاهش شدید وزن، مثلاً بر اثر سوء تغذیه یا رژیمهای سخت غذایی. بیشتر موارد وزوز گوش که حالت متناوب دارند، به درمان دارویی نیازی ندارند؛ ولی اگر این علامت همراه با علایم دیگری باشد یا حالت مداوم داشته باشد یا فقط محدود به یک گوش باشد، مراجعه به پزشک متخصص توصیه می‌شود. معمولاً علاج قطعی برای وزوز گوش وجود ندارد، ولی پزشک می‌تواند در کنار آمدن با این مشکل به شما کمک کند. باید توجه داشت وزوز گوش با رعایت توصیه‌های زیر تا حدودی قابل پیشگیری است: پرهیز از رویارویی با سر و صدای زیاد یا استفاده از محافظهای گوش، استفاده نکردن از هدفون با شدت صدای بالا برای گوش کردن به موسیقی (اگر شدت صدا در حدی است که دیگران نیز صدای موسیقی را می‌شنوند یا شما صدای اطرافیان را نمی‌شنوید، شدت صدای هدفون زیاد و مضر است), ننوشیدن الکل یا نوشابه‌های کافئین‌دار، سیگار نکشیدن، ورزش منظم، مصرف مواد غذایی از قبیل شیر و فرآورده‌های لبنی، گوشت و تخم‌مرغ. وزوز، به طور کلی به وزوز گوش (پیچیدن صدا در گوش) یا وزوز مغز (صدا کردن در سر) تقسیم می‌شود. موضوع مورد نظر در اینجا، صدای گوش یا صدای سر است. این صداها معمولاً به صورتهای پچ پچ، وزوز، جیرجیر، سوت یا ترکیبی از اینهاست. با وجود این، پیچیدن صدا در گوش, توصیفی است که بیشتر استفاده می‌شود. نظریه‌های بسیاری برای توصیف مکانیسم وزوز و علتهای آن وجود دارد، اما ظاهراً هیچ کدام از آنها از لحاظ حرفه‌ای تأیید نشده‌اند. طبقه‌بندی: در 1950، ویکتور گودهیل سیستم تقسیم‌بندی وزوز را پیشنهاد کرد. به عقیده وی، صداهای شنیداری به دو دسته تقسیم می‌شوند: ارتعاشی و غیر ارتعاشی . وزوز ارتعاشی، هر گونه وزوزی را می‌گویند که نسبت به گوش درونی، خارجی بوده و به دلیل اختلال در مکانیسمهای گوناگون در گوش میانی، از قبیل استخوان کوچک دررفته گوش، ایجاد جرم روی پرده گوش و یا زخم عروقی که از رگ خونی نشئت می‌گیرد، ایجاد شده باشد. از آنجا که وزوز ارتعاشی را دیگران نیز می‌شنوند, در گروه وزوز عینی قرار می‌گیرد. وزوز غیرارتعاشی، که به احتمالی از گوش درونی یا سیستم عصبی شنوایی نشئت می‌گیرد، ذهنی نامیده می‌شود. وزوز به دو گروه مداوم یا متناوب تقسیم می‌شود. در تشخیص و ارزیابی وزوز، پزشک بالینی باید مطمئن شود که فرد مبتلا به وزوز، مداوم را با متناوب اشتباه نکند؛ زیرا گاهی با شنیده شدن صدایی در محیط، این وزوز نامحسوس می‌شود. سنجش: در صورتی که فرد، تنها صدای بلند را در یک گوش خود احساس کند، باید حتماً به پزشک متخصص گوش و یا متخصص حس شنوایی مراجعه کند. وزوز یکطرفه (در یک گوش)، نشانه برخی از اختلالات شنیداری جدی است. شخصی که صدا را تنها در یک گوش خود احساس می‌کند، باید به دست متخصص گوش و متخصص شنوایی معاینه کامل شود تا از عدم وجود تومور یا وزوز صوتی کاملاً مطمئن شود. وزوز با فرکانس پایین، با کاهش شنوایی مکانیکی یا بیماری منیرز در ارتباط است. در بیشتر موارد، این بیماری به طرز عجیبی شدت یافته و یا پیش از آغاز سرگیجه یا در مدت آن ظاهر می‌شود. به طور معمول این چنین پذیرفته می‌شود که وزوز زیر ، که کاهش شنوایی را همراه دارد، به علت قرار گرفتن در معرض صدای بلند (تفنگ ساچمه‌زن، اره زنجیری، موسیقی راک) ایجاد می‌شود. وزوز با فرکانس بالا ، گویا با کاهش شنوایی عصب حسی در ارتباط است و با عوامل سببی ایجاد می‌شود. این رهنمونها بسیار گسترده بوده و تنها نشانه‌هایی برای تشخیص هستند. متأسفانه، سنجش و ارزیابی وجود وزوز یا سطح و مقدار آزار آن، از لحاظ پزشکی، غیر ممکن است. در مورد وزوز ذهنی و غیرارتعاشی، تنها فرد مبتلا از آن آگاه است. پزشک بالینی، تنها بر اساس گفته بیمار متوجه می‌شود که مبتلا به وزوز است. در نتیجه، در موارد پزشکی قانونی، اثبات این مورد که فرد تنها در یک گوش خود صدا را احساس می‌کرده است، اگر غیرممکن نباشد, بسیار مشکل است. بسیاری از افرادی که از قدرت شنوایی طبیعی برخوردارند، برخی از اشکال صدا کردن در گوش را تجربه می‌کنند. این مورد غیر معلول نیست که پزشک بالینی، فردی را به دلیل شکایت از پیچیدن صدا در گوشش معاینه کند و اعلام کند که او سالم است. در این مورد، پزشک بالینی نمی‌تواند علت فیزیکی را برای شرح صدا در گوش پیدا کند. علتها: می‌توان فهرستی از عواملی که به وجود آورنده وزوز هستند، فراهم آورد، اما بیان علت خاصی برای آن مشکل است. عوامل مختلفی در ایجاد وزوز نقش دارند. هر یک از بیماریهای گوناگون، دارای وزوز ویژه نیستند و این پیچیدگی، با عدم وجود شیوه‌های آزمایش استاندارد برای تشخیص وزوز، دست به دست هم داده‌اند. صدای بلند، یکی از معمولی‌ترین علتهای وزوز است. یک نمونه واقعی، شخصی است که سالها در محیطی پر سر و صدا، مثل صنایع تولیدات چوب کار کرده است و افزون بر آن، به فعالیتهای تفریحی از قبیل تیراندازی، استفاده از اره زنجیری یا برف‌روبی مشغول بوده است. این اشخاص، صداهایی با فرکانس بالا را در یکی از گوشهای خود نمی‌شنوند و معمولاً مبتلا به وزوز آهنگین با فرکانس بالا در یک گوش هستند. تمام کسانی که در معرض صداهای بسیار بلند قرار می‌گیرند، به وزوز دچار نمی‌شوند. پاسخ این پرسش که چرا برخی نسبت به وزوز که به علت سر و صدا ایجاد می‌شود، آسیب‌پذیرتر هستند، کشف نشده است. بیشتر کسانی که مبتلا به وزوز ایجاد شده به علت سر و صدا هستند، برای زمانی طولانی در معرض سر و صدا قرار گرفته‌اند. در اینجا نیز زیر گروهی وجود دارد و آن کسانی هستند که به دلیل یک رویداد بسیار شدید، به این بیماری مبتلا شده‌اند. این گروه، صداهایی با فرکانس بالا را نمی‌شنوند و مبتلا به وزوز آهنگین‌اند. و بیماری آنها با هیچ کدام از شیوه‌های درمان کنونی، قابل معالجه نیست. ضربه سر: یکی دیگر از علتهای وزوز است. این نوع وزوزها بسیار متغیر بوده و با هم فرق می‌کنند. ممکن است این بیماری پس از چند روز از ضربه ظاهر شود یا اینکه خود به خود در سالهای بعد با کاهش درد و تسکین آنها به وجود آید. این بیماری می‌تواند در یک طرف سر، دو طرف سر یا کل سر ایجاد شود و به شدت و محل آسیب‌دیدگی بستگی دارد و بیشتر در مرکز مغز ایجاد می‌شود. درمان وزوزی که با ضربه سر ایجاد شده، مشکل است. داروها: استفاده از داروهایی به میزان معین، باعث ایجاد وزوز می‌شود. آسپرین یکی از داروهاست. وزوز به وجود آمده از این طریق، زودگذر است و با متوقف کردن مصرف آسپرین، از بین می‌رود. گنه گنه، داروی دیگری است که موجب وزوز می‌شود و معمولاً دایمی است. بسیاری از آنتی‌بیوتیکهای آمینوگلوسید به وجود آورنده وزوز هستند. پزشکان نیز توصیه می‌کنند به نخستین نشانه وزوز، که به سبب استفاده از این داروها به وجود می‌آید، توجه کنید؛ اما برخی از تحقیقات انجام شده این نظریه را نمی‌پذیرند. وزوز در چنین مواردی پس از کاهش شنوایی شدید و پس از دوره درمان طولانی از طریق دارو ظاهر می‌شود. حالتهای بیماری: بسیاری از بیماریهای گوش، وزوز را به عنوان یک علامت بیماری به همراه دارند. بیماری اتواسکلروز ، کاهش شنوایی ناگهانی، بیماری منیرز، ورم هشتمین عصب مغزی، عفونتهای گوش میانی و همچنین عوامل ساده‌ای مثل ایجاد جرم یا جسمی خارجی در پرده صماخ، برخی از علایم بیماری وزوز را همراه دارند. در برخی موارد با درمان بیماری، وزوز ریشه‌کن می‌شود. برای نمونه، بیماری اتواسکلروز معمولاً با وزوز بم همراه است. اگر برداشتن استخوانچه رکابی با موفقیت انجام شود، معمولاً وزوز از بین می‌رود. در صورتی که وزوز با صدایی بم به وزوز با صدایی ملایم تبدیل شود، بیماری منیرز از طریق عمل جراحی بهبود، یا به طور خود به خود کاهش می‌یابد. به طور معمول, تغییرات کیفی، که در بیماری منیرز ظاهر شد، در بیماریهای دیگر ظاهر نمی‌شود و بیشتر تغییرات کمی است. علت دیگر بیماری وزوز، سرماخوردگی معمولی یا آنفولانزا است که با بهبودی کاملاً از بین می‌رود. وزوز در کسانی که با وجود سرماخوردگی یا آنفولانزا با هواپیما مسافرت می‌کنند, دایمی می‌شود. برای وزوزهای سخت و دایمی نمی‌توان علتی را پیدا کرد. روشهای تسکین: چهار روش اصلی تسکین وزوز، عبارت‌اند از: نقاب‌دار کردن , محو یا کم و گنگ کردن یک صدا از راه ایجاد صداهای دیگر با فرکانس متفاوت، تجویز دارو، واکنش زیستی و سرکوبی با تحریک الکتریکی. این روش را که اکنون برای تسکین وزوز استفاده می‌شود، در 1975 جی. ورنن معرفی کرد. استفاده از این روش با تحقیق جی. اِی. اسپولدینگ در 1903 بیشتر شد. در این روش، صدا یا صوت خارجی که برای شخص بیمار پذیرفتنی‌تر است، جایگزین وزوز می‌شود؛ اما این روش، در تمام وزوزها مناسب نیست و تنها با آزمایش می‌توان تشخیص داد که برای معالجه مراجعه‌کننده مفید است یا خیر. نقاب‌دار کردن، با سه روش صورت می‌گیرد: حایل شدن ساده، حایل شدن با سمعک و حایل شدن با ابزار وزوز. حایل شدن ساده: حایل شدن وزوز با گروهی از صداها با فرکانس بالا، متوسط یا پایین ایجاد می‌شود. این روش با میزان صدای وزوز که بر روی دامنه فرکانس شنوایی امتداد می‌یابد، قابل دسترس است. امروزه نقاب‌دار کردن وزوز، همیشه با فرکانس بالا صورت می‌گیرد. سمعک: نود درصد اشخاصی که از وزوز شدید رنج می‌برند، دچار کاهش شنوایی نیز هستند و تنها پانزده درصد آنها از سمعک استفاده می‌کنند. سمعک زمانی می‌تواند وزوز را تسکین دهد که شدت وزوز پایین بوده و با فرکانسهای موجود در منطقه‌هایی که تقویت‌کننده سمعک خوب کار می‌کند (سیصد هرتز یا پایین‌تر) منطبق باشد. حتی اگر وزوز در یک گوش و یکطرفه باشد، باز هم لازم است سمعک در هر دو گوش استفاده شود. تسکین وزوز با سمعک تقویت صداهای محیطی فراگیر انجام می‌شود که این روش به جای حایل شدن وزوز استفاده می‌شود. زمانی که وزوز زیر است، حتی سمعکهایی با فرکانس بالا، چندان مفید نیستند و صدای محیط فراگیر در مرحله اول باید زیر چهارهزار هرتز باشد. ابزار وزوز : زمانی تمام تلاشهای مربوط به حایل شدن وزوز در کسانی که مبتلا به کاهش شنوایی بودند، با شکست روبه‌رو شد. وزوز با فرکانس بالا که با کاهش شنوایی با فرکانس بالا در ارتباط است، باعث می‌شود شخص فرکانسهایی را که برای حایل شدن لازم است نشنود. استفاده از حایل شدن وزوز و سمعک، راه حل این مشکل است. ترکیب این دو روش به ابزار وزوز معروف است و با دو کنترل‌گر صدای مستقل درست می‌شود و هم در پشت گوش و هم در داخل گوش قابل استفاده است. استفاده از دارو: تحقیقاتی که در 1935 انجام شد، نشان داد تزریق داروی بیهوشی موضعی می‌تواند سبب قطع موقت وزوز شود. امروزه انگیزه‌ای قانع کننده برای درمان وزوز وجود دارد و از نتایج مثبت لیدوکائین (ترکیبی که به عنوان داروی موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در داخل رگ تزریق می‌شود) نشئت می‌گیرد. از آنجا که تأثیر این روش زودگذر و ناچیز است، به عنوان شیوه‌ای قابل اجرا که وزوز را کنترل می‌کند، توصیه نمی‌شود. اما چون این روش بر درصد بالایی از مبتلایان به وزوز (87 درصد) تأثیر گذاشت، منجر به تحقیقاتی برای کشف دارویی مشابه شد که بتوان آن را از راه دهان استفاده کرد. تگرتول دارویی خوراکی است که بر 62 درصد از کسانی که به آنها لیدوکائین تزریق شده بود، تأثیر گذاشت. متأسفانه افراد بسیاری عوارض جانبی و جدی مصرف تگرتول را تجربه کردند. توکاینید شبیه لیدوکائین است، اما دارویی خوراکی است و با امتحان آن تنها پنج درصد افرادی که مبتلا به وزوز بودند، بهبود یافتند. این دارو نیز عوارض جانبی بسیاری را در پی داشت. برخی از مبتلایان به وزوز، مدتی دچار افسردگی می‌شوند و این حالت، با داروهای ضد افسردگی درمان می‌شود. در برخی موارد استفاده از این داروها وزوز را حادتر می‌کند؛ در حالی که در افراد دیگر، این دارو، وزوز و افسردگی را از بین می‌برد. داروهای دیگری نیز مورد بررسی قرار گرفته، اما بی‌نتیجه بودند. دیلانتین سدیم ، مایسولین ، سدیم والپروآت ، آمیلوباربیتون ، پراکسیلن ، بکلوفن و والیوم از این جمله‌اند. این داروها تأثیر آرام‌بخشی را در پی دارند، اما تأثیر مستقیمی بر وزوز ندارند. تحقیق امیدوارکننده‌ای درباره اسید گلوتامیک انجام شد و وزوز گوش، سه تا هجده ماه پس از مصرف این دارو تسکین یافت. بازخورد زیستی: یک راه معقول برای مبارزه با وزوز این است که به افراد آموزش دهیم در آرامش کامل باشند و فکرشان را متوجه وزوز نکنند. در بسیاری از کسانی که دچار استرس و تنش می‌شوند، وزوز شدت می‌یابد؛ بنابراین، کاهش استرس از طریق واکنش زیستی به کاهش وزوز می‌انجامد. یک بخش مهم از بازخورد زیستی این است که به فرد، اطلاعاتی درباره وزوز داده شود. اطمینان بخشیدن به فرد از طریق شخصی لایق و کاردان نیز، در کاهش اضطراب موثر است. روش الکتریکی: تحریک الکتریکی برای کاهش وزوز برای نخستین بار در 1893 استفاده شد. در سالهای اخیر، تأثیرات مثبت جریان الکتریسیته شیمیایی بیان شد. امروزه سرکوبی وزوز در مبتلایان, از طریق دریافت تحریک الکتریکی در دستگاه شنوایی، با درون کاشت حلزون گوش انجام می‌شود. در تحقیقاتی مشخص شد در برخی از افراد، وزوز با استفاده از جریان برق مستقیم از بین می‌رود. جریان برق باید در قطب مثبت باشد تا سودمند افتد؛ در غیر این صورت تحریک الکتریکی حساسیت شنیداری یا درد را به وجود می‌آورد. همچنین مشخص شد الکترود می‌تواند برای سرکوبی الکتریکی وزوز استفاده شود؛ جریان برق مستقیم باید در قطب مثبت باشد تا وزوز را بهبود بخشد. جریان برق در قطب منفی به حادتر شدن وزوز می‌انجامد. جریان برق متناوب نیز بی‌فایده است. در یک تحقیق، میزان متغیر پالس مشخص شد و در بیشتر موارد، بین پانصد تا هشتصد هرتز بود. میزان دمای پایین‌تر حساسیتهای خارشی یا ارتعاشی را به وجود می‌آورد. برخی دیگر، از جریان برق مستقیم در انواع و اشکال موجی بهره می‌گیرند و در تمام این روشها موفقیتهایی نیز کسب می‌شود. در هیچ کدام از این موارد، وزوز شدت نیافت و از سرگیجه شکایتی نشد. مدت تأثیر مثبت این روش، کاملاً فردی بود و در برخی موارد، حدوداً چند هفته طول کشید؛ به گونه‌ای که جریانهای برق الکتریکی، به صدمات بافتی می‌انجامید. بنابراین، در استفاده از جریان برق مستقیم برای درمان قطعی وزوز، با این خطر احتمالی روبه‌رو می‌شویم. اگر در شرایطی پس از تحریک الکتریکی، وزوز برای مدت زمانی طولانی از بین برود، خطر این صدمه نیز کاهش می‌یابد. نتیجه‌گیری: اگر چه وزوز نشانه برخی از بیماریهای گوشی است، اما میزان شیوع آن بالاست و گاهی، پس از آغاز شرایطی که برای متوقف ساختن آن به کار برده می‌شود، مدتی طولانی ادامه می‌یابد. همان گونه که گفتیم, درمانهای گوناگونی برای کسانی که از وزوز رنج می‌برند, پیشنهاد شده است, اما هیچ کدام از آنها کامل نیستند و می‌توانند گسترش داده شوند. برای نمونه, در حایل شدن, باید حایل بسیار انعطاف‌پذیری وجود داشته باشد که با میزان صدا و سراشیبی دامنه‌ها و همچنین فرکانس مرکزی تطبیق داده شود. در برخی موارد, دسترس شخص مبتلا به این تنظیمات, مطلوب است. همچنین لازم است که افراد مسن, به طور خاص کنترل شوند. در تحقیقات مربوط به دارو, برای کشف داروهای موثر, باید اقداماتی منظم و هماهنگ صورت گیرد. تحقیقات در این زمینه باید از طریق مدل قرار دادن حیوانات انجام شده و گسترش داده شود؛ اما کاری در این زمینه صورت نگرفته است. سرکوبی الکتریکی وزوز, مطلوب نیست؛ زیرا عوامل تحریک کننده قابل اجرا نیستند. بر اساس گزارشهای به دست آمده، می‌توان موضوعاتی از قبیل اندازه الکترود، تعیین جای آن، شدت محرک و شکل محرک را با هم مقایسه کرد. مآخذ: شکست سکوت، ش 9، بهار 1383، ص 39؛ GEDPD, Vol. 3, P. 294-298. ریچارد اِچ. نودار ؛ جک ورنون ترجمه آمنه امامی |
| تاریخ ثبت در بانک | 18 اردیبهشت 1400 |