مقاله مجموعه

کد jr-28409  
عنوان اول انواع ناشنوایی  
عنوان دوم دسته‌بندی گونه‌های ناشنوایی  
نویسنده محمود پاکزاد  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد اول  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
محل چاپ مجموعه تهران  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 181  
شماره صفحه (تا) 183  
زبان فارسی  
متن انواع ناشنوایی، دسته‌بندی گونه‌های ناشنوایی.
ناشنوایی را معمولاً با توجه به علتهای آن، دسته‌بندی می‌کنند و نقص در هر بخشی از گوش باشد، در نتیجه، نوع ناشنوایی هم متفاوت خواهد بود. تشریح و فیزیولوژی دستگاه شنوایی نشان می‌دهد که عملیات شنیدن، وابسته به عملکرد سه قسمت داخلی, میانی و بیرونی گوش است؛ زیرا گوش داخلی، مرکز اصلی دستگاه شنوایی است، در حالی که گوش خارجی و میانی، تنها وسیله‌ای برای رسانیدن امواج صوتی به این مرکز اصلی شنوایی هستند. به همین لحاظ، دو نوع عمده کَری مشخص و معلوم گردیده است: کَری انتقالی ، و کری عصبی یا ادراکی . دو نوع کری یادشده، چه از نظر علل، و چه از جنبه درمان، کاملاً با هم متفاوت‌اند. از نظر پزشکی, کری انتقالی، چنانچه در مراحل اولیه آن فهمیده شود، قابل درمان است و کری عصبی نیز، چنانچه نوعش مشخص گردد، چه بسا که بتوان از گسترش آن و یا از بین رفتن مقدار بیشتری از شنوایی شخص، جلوگیری کرد.
در کَری انتقالی، در بسیاری از مراحل، می‌توان با عمل جراحی، علت را از بین برد و در غیر این صورت، از نظر آموزشی می‌توان با به کار بردن گوشیهای استخوانی، شخص مبتلا را تا اندازه بسیاری به شنوایی طبیعی، نزدیک ساخت.
اگر علل کری و لالی افراد یک کلاس معلوم باشد, آسان‌تر می‌توان برای آموزش به آنها برنامه‌ریزی کرد. مبتلایان به کَری انتقالی که معمولاً بیش از پنجاه دسی‌بل برای شنوایی دارند، باید در کلاس مخصوصی قرار داده شوند و از آن گروه که به علت ابتلا به کَری عصبی معمولاً بیش از هشتاد دسی‌بل از شنوایی خود را از دست داده‌اند، جدا باشند.
در ضمن، امکانات بسیاری، چه از نظر پزشکی و چه از نظر آموزشی، برای ناشنوایان انتقالی وجود دارد که کمتر برای مبتلایان به کری عصبی موجود است. معمولاً تشخیص دو نوع یادشده از یکدیگر، به سادگی با دستگاه شنوایی‌سنج انجام‌پذیر است؛ ولی در اشخاصی که علت ناشنوایی آنها مخلوطی از دو نوع یادشده باشد، این تشخیص تا اندازه‌‌‌‌ای مشکل به نظر می‌رسد. در زیر، درباره هر یک از انواع یادشده، گزیده مطالبی ارائه می‌شود.
کری انتقالی: در این نوع ناشنوایی، علت اصلی در گوش خارجی یا میانی است. معمولاً این علل، باعث کری مطلق نمی‌شوند، بلکه شخص، فقط مقداری از شنوایی خود را از دست می‌دهد. اصوات برای چنین فردی به خوبی واضح نیستند. اگر میزان شنوایی فرد مبتلا به کری انتقالی را اندازه‌گیری کنند، ممکن است حداکثر پنجاه تا شصت دسی‌بل، نقصان شنوایی در آن فرد، مشاهده گردد.
وی قادر نخواهد بود صدای حاصل از دیاپازن مرتعشی را در نزدیکی گوش خود، حس کند. بنابراین، حساسیت شنوایی او در انتقال ارتعاشات به وسیله هوا تقلیل یافته است؛ اما اگر همان دیاپازن مرتعش را در نقطه‌ای از استخوان جمجمه او قرار دهیم، که معمولاً استخوان پشت گوش را انتخاب می‌کنند، آن را خواهد شنید.
هرگاه میزان شنوایی وی را با قسمت استخوانی دستگاه شنوایی‌سنج آزمایش کنیم، خواهیم دید که وی، تقریباً مانند یک شخص طبیعی، تمام اصوات را می‌شنود. بنابراین، چنین شخصی در انتقال ارتعاشات به وسیله استخوان، نقص شنوایی نداشته و اصوات مختلف را از یکدیگر باز می‌شناسد.
در نتیجه، اعصاب شنوایی و به طور کلی، آن قسمتی که مربوط به گوش داخلی و مغز است، در چنین شخصی کاملاً طبیعی و سالم است. وی می‌تواند با گوشیهای استخوانی که بر روی استخوان پشت گوش قرار می‌گیرد، تا اندازه‌ای همانند دیگران از دستگاه شنوایی خود استفاده کند.
کسانی که به کری انتقالی مبتلا هستند، معمولاً در جاهای شلوغ و پُر سر و صدا، مانند کارخانه‌ها، گفت‌وگوهای معمولی را به خوبی دیگران می‌شنوند؛ زیرا این گروه، در یک مکان پر سروصدا چون کارخانه، به علت تقلیل شنوایی، از شنیدن صداهای ایجاد شده از ماشین محروم‌اند و در عوض، آنهایی که شنوایی طبیعی دارند، به سبب شلوغ بودن محل, با صدایی بلندتر از حد معمول، صحبت می‌کنند و این، سبب می‌گردد که این مبتلایان، گفت‌وگوها را به علت بلندتر بودن از حد طبیعی بشنوند؛ در حالی که صداهای ایجاد شده از ماشین را به مراتب، آهسته‌تر از دیگران خواهند شنید.
کری ادراکی یا عصبی: علت اصلی این نوع کری، در گوش داخلی، به ویژه در اعصاب یا سلولهای شنوایی تشخیص داده شده است و نسبت به اینکه در عضوهای کورتی یا اعصاب حلزونی و یا در قسمتهای دیگر اعصاب و مغز باشد، خود، انواع مختلفی را تشکیل می‌دهد.
میزان شنوایی این قبیل اشخاص، نسبت به فرکانسهای مختلف، برابر نیست. به تجربه ثابت شده که در این نوع کری، معمولاً حساسیت شنوایی شخص نسبت به صداهای زیر، کمتر است. چنین کسانی، معمولاً برای فهم مطلب دیگران، متکی به تفاوتهای بسیار کم از کلمه‌ای از گوینده هستند.
مبتلایان به این نوع کری، گاهی با دقت بسیار، ممکن است چند کلمه‌ای از مکالمات را در یک محیط کاملاً خلوت، تا اندازه‌ای بفهمند؛ ولی چنانچه محیط، خلوت نباشد و صداهای دیگری هم با مکالمه مخلوط شوند، شخص مبتلا, به علت سروصدای موجود در محیط، قادر به تشخیص تفاوتهای جزئی مکالمه نمی‌شود و در آن موقعیت، مانند یک ناشنوای مطلق، هیچ نخواهد شنید.
تنظیم گوشی برای مبتلایان به کری عصبی، به مراتب مشکل‌تر از مبتلایان به کَری انتقالی است. همان گونه که قبلاً یادآور شدیم، به آسانی با دستگاه شنوایی‌سنج می‌توان نوع کری یادشده را از یکدیگر، تشخیص داد؛ ولی راههای دیگری نیز وجود دارد که بدون آزمایش و در اثر تجربه بتوان به سهولت به نوع کری فرد مبتلا، آگاهی یافت. برای نمونه، هرگاه شخص بیش از پنجاه دسی‌بل از شنوایی خود را از دست داده باشد، معمولاً کری وی از نوع عصبی است؛ زیرا در کری انتقالی، به ندرت میزان از دست رفته شنوایی به پنجاه دسی‌بل می‌رسد.
گوش، افزون بر اینکه عمل شنوایی را انجام می‌دهد، حفظ تعادل و جهت‌یابی را نیز به عهده دارد. بدین جهت، در بعضی موارد، قسمتی از دستگاه تعادل و توازن مبتلایان به کری عصبی، آسیب می‌بیند و فرد مبتلا هنگام راه رفتن و یا نوشتن، نمی‌تواند به خوبی تعادل خود را حفظ کند. بعضی از مبتلایان به کری، گاهی از سرگیجه و شنیدن صدایی در جمجمه خود، شکایت می‌کنند. سرگیجه, یکی از علایم منحصر به فرد مبتلایان به کری عصبی است.
به طور کلی، با آنچه گفته شد، عمده علل و علایمی را که باعث تفاوت و شناخت نوع کری انتقالی از کری ادراکی یا عصبی می‌گردد، می‌توان چنین خلاصه کرد:
شنوایی از طریق استخوان، در کری انتقالی، کاملاً خوب است؛ در حالی که در کری ادراکی، ضعیف است. نقصان شنوایی در کری انتقالی، حداکثر در حدود پنجاه دسی‌بل است؛ در حالی که در کری ادراکی، از شصت دسی‌بل هم ممکن است تجاوز کند.
مبتلایان به کری انتقالی، در محیط شلوغ مانند کارخانه، گفت‌وگوها را به خوبی و حتی بهتر از شنوایان می‌توانند بشنوند؛ در حالی که مبتلایان به کری ادراکی، در همه جا از درک گفت‌وگوها ناتوان‌اند. مبتلایان به کری انتقالی، از گفت‌وگوهای تلفنی تا حدی استفاده می‌کنند، در حالی که مبتلایان به کری ادراکی، بیشتر قادر به استفاده از تلفن نیستند. شنوایی مبتلایان به کری انتقالی، با استفاده از اعمال جراحی و رفع عیب، قابل درمان است؛ در حالی که موفقیت علم پزشکی درباره کَری عصبی یا ادراکی، تا کنون چندان نبوده است.
مأخذ:
پاکزاد، محمود، کودکان استثنایی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1376؛ همو، هیاهو در دنیای سکوت، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1374؛ جعفری، زهرا و پروانه عباسعلی پورکبیره، ارزیابی، تجویز و فیتینگ وسایل کمک‌شنوایی، تهران، بشری، 1380.
محمود پاکزاد  
تاریخ ثبت در بانک 22 اردیبهشت 1399