| کد | jr-27736 |
|---|---|
| عنوان اول | اسکاتلند |
| عنوان دوم | وضعیت ناشنوایان و ناشنوایی در این کشور |
| نویسنده | کنث لیسونس |
| نویسنده | اِم تورنر |
| نویسنده | کارول تورکینگتون |
| مترجم | محبوبه مرشدیان |
| مترجم | زهرا واعظی |
| عنوان مجموعه | دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد اول |
| نوع | کاغذی |
| ناشر | موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم |
| محل چاپ مجموعه | تهران |
| سال چاپ | 1388شمسی |
| شماره صفحه (از) | 106 |
| شماره صفحه (تا) | 110 |
| زبان | فارسی |
| متن |
اسکاتلند ، وضعیت ناشنوایان و ناشنوایی در این کشور. مساحت این کشور، 79076 کیلومتر مربع است و جمعیتی بیش از پنج میلیون نفر دارد. شهرهای اصلی آن ادینبورگ (پایتخت)، گلاسکو ، اَبردین و دوندی است. اسکاتلند آمار دقیق و رسمی از ناشنوایان خود ارائه نداده است؛ اما انجمنهای مردمی اسکاتلند که با ناشنوایان در ارتباط‌اند، شمار آنها را چهار هزار نفر تخمین زده‌اند. در سرشماری سالانه‌ای که وزرات آموزش و پرورش اسکاتلند در 1982 از مدارس به عمل آورد، مشخص گردید از میان 10780 نفر جمعیت مدارس استثنایی، 352 نفر یعنی 2/3 درصد ناشنوا و 227 نفر، یعنی دو درصد، تقریباً ناشنوا هستند. پس از آنکه قانون 1981 آموزش و پرورش این منطقه در اوایل ژانویة 1983 امکان اجرا یافت, دسته‌بندیهای ناشنوا و تقریباً ناشنوا, جای خود را به اصطلاح «کودکان استثنایی» داد. مددکاری اجتماعی: برآورد می‌شود که در حدود چهار هزار بزرگسالِ ناشنوا در اسکاتلند زندگی می‌کنند و دو هزار دانش‌آموز دیگر نیز به دلیل ابتلا به نوعی نقص شنوایی, کمک دریافت می‌دارند. خدمات رفاهی داوطلبانه‌ای که برای ناشنوایان بزرگسال انگلستان ارائه می‌شد، در اسکاتلند، در سال 1818 آغاز شد. در این زمان، الیزابت برنساید ، متوجه ناشنوایانی شد که به دلیل نداشتن محل ملاقات و تجمع، هر غروب در گوشه‌ای از لون مارکت و بنک استریت در ادینبورگ، گرد هم می‌آیند. از این رو، با کمک مدیر موسسة ناشنوایان ادینبورگ هیئتی با نام گردهمایی ناشنوایان و ناگویان ادینبورگ ، تشکیل شد و سپس به انجمن خیریة ناشنوایان و ناگویان ادینبورگ تبدیل شد. نیز جمعیتهای مردمی در اَبردین در 1895، در دوندی در 1893، در گلاسکو در 1882 و در پایسلی به سال 1880 به وجود آمد. امروزه، به موجب قانون مددکاری اجتماعی 1968 اسکاتلند و قانون 1970 ویژه معلولان و مبتلایان به بیماری مزمن ، نُه سازمان منطقه‌ای و سه سازمان محلی جزیره به سخت‌شنوایان در فعالیتهای اجتماعی، کمکهای بسیاری می‌کنند. برخی از آنان، این خدمات را مستقیماً با استخدام مددکاران اجتماعی قادر به برقراری ارتباط با ناشنوایان، ارائه می‌دهند. هماهنگی اقدامات انجام گرفته برای ناشنوایان: همایشی را که موسسة ملی ناشنوایان سازماندهی کرده بود، به تأسیس انجمن منطقه‌ای ناشنوایان اسکاتلند در 1928 انجامید که وظیفة آن، همکاری ملی همه جانبه در فعالیتهای رو به انجام برای ناشنوایان در اسکاتلند بوده است. همچنین، کارگاه ویژة ناشنوایان اسکاتلند که در تلاش است ناشنوایان و سخت‌شنوایان را از طریق برقراری ارتباط کلی با یکدیگر، به هم ملحق کند، در سال 1976 تأسیس شد. آموزش و پرورش: از زمانی که توماس بریدوود به دنبال موفقیت در زمینة آموزش چهار کودک ناشنوا در مدرسة کودکان عادی، در سال 1969، نخستین مدرسه را در ادینبورگ بازگشایی کرد، مدارس چندی ویژة ناشنوایان در اسکاتلند، تأسیس شد. آموزش کودکان ناشنوا در اسکاتلند، به عرصة پیروی از سبک و شیوه، رسیده است. این نوع آموزش، در گذشته در مدارس بزرگ شبانه‌روزی انجام می‌گرفت؛ اما اکنون شمار دانش‌آموزان شبانه‌روزی در مدارس ویژة کودکان مبتلا به ضعف شنوایی، اندک است. شیوة شفاهی، دستی و روش ترکیبی که از ارتباط کلی بهره می‌گرفت و مولفة دستی آن یا انگلیسی اشاره و یا نظام اشاره‌ای و نظام‌مند پاجت گورمن است، به عنوان روشهای آموزشی مطرح بودند. زمانی برای کودکان ناشنوا هم کودکستانهای ویژه‌ای وجود داشت؛ اما اکنون ناشنوایان زیر پنج سال باید در مهد کودکهای عادی ثبت‌نام کنند. اسکاتلند، پایه‌گذار مهد کودکهای ویژة ناشنوایان در انگلستان و نیز مدارس ویژة کودکان سخت‌شنوا بود؛ اما واحدهای مورد بهره‌برداری در انگلستان به کُندی می‌توانستند به مناطق حاشیه‌ای اسکاتلند، تعمیم یابند. وضعیت کنونی: بیش از دو هزار کودک ناشنوای اسکاتلندی، هر ساله، نیازمند نوعی مساعدت ویژه در امر آموزش از جانب افراد متخصص هستند. حدود 75 درصد این دانش‌آموزان، در مدارس عادی و بقیه در واحدهای ویژة مدارس منحصر به نوجوانان سخت‌شنوا، حضور دارند. دولت اسکاتلند، در اجرای تحقیق دربارة کودکان مبتلا به نقص شنوایی از 1967، گامهای مهمی برای تشخیص موثر نیازهای آموزشی مبتلایان به نقص شنوایی برداشت. رویکرد جامع در تشخیص نیازهای فردی کودکان ناشنوا، منتهی به تشخیص این مطلب شد که شنوایی‌نگارها، به تنهایی قادر به تجویز نوع آموزش متناسب با نیازهای خاص هر کودک نیستند. بنابراین، پیشنهاد شد که افزون بر ناشنوایی، پیشرفت احساسی، اجتماعی، فکری و زبانی آنان هم مورد توجه قرار گیرد و ثبت شود. والدین، به موجب قانون آموزش سال 1981 اسکاتلند ، از حقوق خود آگاه شدند. آنان، اغلب به پیشنهاد ثبت‌نام کودکانشان در مدارس شبانه‌روزی، پاسخ منفی می‌دادند؛ برای نمونه، کودکان ناشنوای جزایر اُرکنی ، جزایر شتلند و جزایر وسترن در گذشته برای تحصیل به منطقة اصلی اسکاتلند فرستاده می‌شدند. اکنون تسهیلاتی وجود دارد که برای ناشنوایان موافق با کمکهای موجود، در محل سکونت آنها امکان آموزش فراهم می‌کند. با این حال، در صورت لزوم و تمایل والدین، کودکان، به مدرسة شبانه‌روزی سرزمین اصلی اسکاتلند، فرستانده می‌شوند. پراکندگی جمعیت برخی مناطق اسکاتلند، گردهم‌‌آوری کودکان ناشنوا و ایجاد یک گروه کارآمد را با مشکل مواجه می‌سازد. در برخی مناطق نیز، آب و هوای نامناسب, آموزگاران را از رسیدن به کودکان باز می‌دارد. بیش از نیمی از جمعیت اسکاتلند، در منطقة بزرگی معروف به استراسکلاید ، ساکن‌اند و بیشتر تسهیلات ویژة کودکان مبتلا به ضعف شنوایی در آنجا متمرکز است. چگونگی پراکندگی تسهیلات آموزشی ویژة کودکان مبتلا به ضعف شنوایی در سایر مناطق اسکاتلند، در زیر ترسیم می‌شود. در ادینبورگ، دو مدرسه وجود دارد: مدرسة سن‌گیلز ، متعلق به شورای منطقه‌ای ادینبورگ و مدرسة ناشنوایان دونالدسون که با کمکهای بلاعوض، حمایت می‌شوند و تراست دونالدسون ، آن را سرپرستی می‌کند. مدرسة سن گیلز، مرکزی است در منطقة لوسیان که به ارائة خدمات به کودکان ناشنوا می‌پردازد. نیز خدمات پیش‌دبستانی ارائه می‌دهد و به راهنمایی والدین، مبادرت می‌ورزد. این مدرسه، از واحد سنجش‌شنوایی کودکان در سن‌گیلز ، کمک می‌گیرد. مدرسة دونالد که در گذشته مدرسة شبانه‌روزی بزرگی بود، اکنون نقش بسیار کم‌رنگ و کودکان شبانه‌روزی کمی دارد. این مدرسه برای جوانان مبتلایی که به تحصیلات عالی غیردانشگاهی در ادینبورگ اشتغال دارند، تسهیلات اقامتی ارائه می‌دهد. سن‌گیلز هم مدرسه‌ای ویژة کودکان ناشنوا در تمام سنین است. سن گیلز، از شیوههای شفاهی استفاده می‌کند، حال آنکه، مدرسة دونالدسون، از شیوههای ارتباط کلی که زبان اشاره مولفة آن است، بهره می‌گیرد. دانشکدة تلفورا ، ویژة آموزشهای عالی غیردانشگاهی در ادینبورگ نیز، برای جوانان مبتلا به ضعف شنوایی، دروس پایه ارائه می‌دهد. چهارمین موسسة آموزشی در ادینبورگ، ویژة مبتلایان به ضعف شنوایی، مرکز آموزش ناشنوایان اسکاتلند است. این مرکز، افزون بر اینکه برای تربیت آموزگاران ویژه، واحدهای درسی ارائه می‌دهد، برای افرادی که در مدارس و مراکز آموزشی عادی به تدریس ناشنوایان مشغول هستند نیز، درسهایی دارد. این مرکز برای مقامات محلی، مدارس، والدین، انجمنها، مددکاران اجتماعی، روان‌شناسان، متخصصان امور پزشکی و افراد، نقش مشاور دارد و نیت آن، کمک به ناشنوایان و افرادی است که با ناشنوایان و برای آنان، قدم برمی‌دارند. کتابخانة ملی ویژة آثار مربوط به ناشنوایان ، در مرکز اسکاتلند که خدمات ملی خبری و ویدئویی نیز در آنجا ارائه می‌شود، فعالیت خود را آغاز کرد. در آنجا مرکز منبعی هم ویژة آن دسته از ناشنوایان، والدین، معلمان، مددکاران اجتماعی و سایران دایر است که به آزمودن وسایل کمک‌شنوایی موجود، آژیرهای پی‌آمدار، کمک‌تلفن و تلویزیونهای تله‌تکست، مبادرت دارد. انجمن ناشنوایان اسکاتلند که یک مجمع رسمی همکاری‌کننده با تمام انجمنها و مجامع فعال دربارة ناشنوایان است، با مرکز اسکاتلند، ارتباط نزدیکی دارد. این دو با همراهی یکدیگر برای رابطان زبان اشاره، واحدهای درسی ارائه می‌دهند و به تربیت مددکاران اجتماعی ناشنوایان می‌پردازند. منطقة استراتکلاید، دارای پنج بخش، یعنی آیر ، رنفرو ، لنارک ، گلاسکو و دونبارتون و دارای امکانات آموزشی برای ناشنوایان در مقاطع و دوره‌های مختلف است. بخش گلاسکو ، یک مدرسة کاتولیکی دارد. این مدرسة ویژة کودکان, دارای دو بخش است که یکی از «روش شفاهی» استفاده می‌کند و دیگری به «ارتباط کلی» متکی است. سایر مناطق اسکاتلند، یعنی سنترال ، فایف ، تایساید ، گرامپیان ، هایلند ، بوردرز ، درومفریز و گالوی ، همگی در اندازة ظرفیت خود، تسهیلات و خدمات ویژة کودکان مبتلا به ضعف شنوایی دارند. هر کدام به خدمات سیار مجهزند و یک یا دو واحد در کودکستان، مدرسة ابتدایی و دبیرستان دارند. شیوههای ارتباط کلامی در میان مناطق، متنوع است. برخی اصولاً به شیوة شفاهی متکی هستند و سایران از شیوة ارتباط کلامی بهره می‌گیرند. چند موردی هم از شیوة زبان اشارة پاجت گورمن، استفاده می‌کنند. جزایر وسترن ، شتلند و اُرکنی ، فقط خدمات سیار ارائه می‌دهند. از دهة 1970 تا کنون، تحولات مهمی در آموزش ناشنوایان رخ نموده است. یکی از این تحولات افزایش فشار بر مقامات محلی برای ایجاد فرصتهای آموزشی در نزدیکی خانه‌ها بوده است. دومین تحول, کاهش جمعیت ساکن در مدارس شبانه‌روزی و ازدیاد خدمات محلی در نتیجة نزدیکی واحدهای آموزشی به مدارس است. اما کیفیت و نوع خدمات محلی بسیار متنوع است؛ به گونه‌ای که محل تولد کودک, تعیین‌کنندة ثبت‌نام وی در مدرسة کودکان شنوا، واحد ویژه، مدرسة به کار گیرندة شیوههای شفاهی یا ارتباط کلی است. آموزش ضمن خدمت: هنگامی که توماس بروود, در 1769 مدرسة ناشنوایان ام. تورنر ادینبورگ را بازگشایی کرد، هیچ گونه برنامة دانشگاهی خاصی برای تربیت معلمان ویژة این کودکان، تنظیم نشده بود. آموزش ضمن خدمت یا تدریس در مدارس، هرگز در وزرات آموزش و پرورش اسکاتلند، موردپسند و مطلوب به نظر نمی‌رسید. دانشگاه ویکتوریای منچستر در 1919 یک واحد ویژه برای معلمان کودکان ناشنوا ارائه داد که مقامات انگلستان، آن را تأیید کردند و در اسکاتلند هم تصویب گردید. اما این کشور، تقاضا و نیاز مضاعف دیگری هم داشت. تمام معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه باید شرایط لازم برای تدریس در این مدارس را احراز می‌کردند. تمام دانش‌آموختگان دانشگاه اسکاتلند که در منچستر تحصیل می‌کردند، باید پیش از احراز صلاحیت تدریس در مدارس ویژة ناشنوایان یا سخت‌شنوایان، در دانشکدة تربیت معلم اسکاتلند ، آموزش می‌دیدند. این آموزش مضاعف، اکنون دورة یک ساله دارد. از وزیر کشور اسکاتلند که مسئولیت نهایی و عالی آموزشی تمام سطوح کشور بر عهده اوست، چندین بار درخواست شده تا برای آموزگاران مدارس ناشنوایان و سخت‌شنوایان، آموزشهای خاص ترتیب دهد. تا 1967 به این تقاضاها اعتنایی نمی‌شد؛ اما به دنبال ارائة گزارش دولت انگلستان در زمینة تحقیقات ویژة کودکان مبتلا به نقص شنوایی، تصمیم بر آن شد که واحد کوچکی در دانشکدة مورای هاوس ، در ادینبورگ، راه‌اندازی شود. در 1969، واحد آموزش معلمان کودکان استثنایی ذهنی و جسمی از بخش روان‌شناسی آن دانشکده گرفته شد و به بخش آموزشهای ویژه انتقال یافت. از همان آغاز، مقصود از این سیاست، توانمند ساختن آموزگاران در رفع نیازهای کودکان ناشنوا و مبتلا به نقص شنوایی بود. هدف از طرح این برنامه، تربیت آموزگارانی بود که در ارزیابی نیازهای کودکان تحت آموزش خود، واقع‌گرا باشند، نه اینکه به روش منحصراً شفاهی یا دستی، تکیه کنند. واحد آموزش معلمان را وزارت آموزش و پرورش اسکاتلند و وزارت آموزش و علوم (در انگلستان، ولز و ایرلند شمالی ) مورد تأیید قرار دادند. مرکز اسکاتلند برای دانشجویان خارجی نیز واحدی ارائه داده است و در آنجا آموزگاران و مدیران بیش از سی کشور، تحت آموزش قرار گرفته‌اند. واحدهای آموزشی معلمان، در زمینه‌های زیر است: - شنوایی‌شناسی ؛ در این واحد، ماهیت صدا، شنوایی و تقویت صدا به دانشجویان تدریس می‌شود. لغات شنوایی‌شناسی به آنان معرفی می‌شود، با تجهیزات شنوایی‌شناسی آشنا می‌شوند، توانایی ارزیابی نظامهای مختلف آموزش تکلم و شنوایی در آنان ایجاد می‌شود، ارزیابی داده‌های فنی دربارة تجهیزات کمک‌شنوایی را فرا می‌گیرند و پیشرفت در زمینة شنوایی‌شناسی را مد نظر قرار می‌دهند. - بررسی ارتباطی؛ دانشجویان با فلسفة شیوة ارتباط کلی آشنا می‌شوند. آنان، مهارتهای پایه‌ای لازم در زمینة ارتباط اشاره را نیز می‌آموزند. - نمایش؛ در این واحد، بر ترغیب و تشویق کودکان به بیشترین میزان استفاده از کل بدن برای بیان منظور خویش، تأکید می‌شود. ابداع نمایشهای بدون گفتار و حرکت و تئاتر، ابزاری هستند که برای فهم و ارتباط کودک در سطوح ابتدایی و دبیرستان به خدمت گرفته می‌شوند. - آموزش کودکان مبتلا به ضعف‌شنوایی ؛ این واحد، گنجاندن سخنرانیها و جلسات گفتوشنود گروهی، مشکلات خاص آموزش کودکان ناشنوا و شرایط انطباق با نیازهای این کودکان و رفع آنها را مورد توجه قرار می‌دهد. - تلویزیون آموزشی؛ در این واحد، معلمان، همة ابعاد تولید تلویزیونی را بررسی می‌کنند. آنان تا اندازه‌ای با تجربة کار با تجهیزات و وسایل تلویزیونی آشنا می‌شوند که می‌توانند با اعتماد به نفس، آنها را در مدارس اجرا کنند. - ابعاد پزشکی ناشنوایی؛ در این واحد، دانشجویان به مطالعة کالبدشکافی ، فیزیولوژی و آسیب‌شناسی گوش می‌پردازند. - موسیقی؛ این بخش به آموزش مهارتهای اصلی استفاده از آلات موسیقی می‌پردازد. هدف از این مهارتها, هماهنگ کردن کارها، گفتار و حرکات موزون بدن، و برقراری ارتباط بهتر با کودکان ناشنواست. آوازهای همراه با حرکت و دارای ماهیت تکراری برای نوجوانان، بسیار مفید است. - آواشناسی ، واج‌شناسی و زبان‌شناسی ؛ به تولید و درک گفتار و آواشناسی و واج‌شناسی زبان انگلیسی می‌پردازد. این واحد، در جلسات گفتوشنود به کاربرد این بررسیها در مشکلات مربوط به تدریس گفتار به کودکان ناشنوا و مبتلا به ضعف‌شنوایی مبادرت دارد. در واحد آواشناسی عملی (پرورش گوش و عملکرد آن)، جلسات هفتگی برگزار می‌شود. واحد زبان‌شناسی، به مطالعة زبان و مکاتب فکری معاصر می‌پردازد. دربارة تحلیل زبان کودکانه نیز راهنماییهایی ارائه می‌شود. - روان‌شناسی؛ این واحد، به ارزیابی تواناییها و دستاوردهای کودکان ناشنوا می‌پردازد و بر تفسیر آنها تأکید دارد. نتایج داشتن کودکان معلول در خانواده و جامعه نیز مورد بحث قرار می‌گیرد. - آموزش جسمانی؛ این واحد، انواع مختلف فعالیتهای فیزیکی موثر در شکل‌گیری توجه موزون و ماهرانه به حرکات بدن را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این واحد، امکان مشاهدة کودکان ناشنوا در حین انجام فعالیتهای جسمی فراهم می‌آید. مآخذ: EDHD, P. 5-10; GEDPD, Vol. 3, P. 5-10. کنث لیسونس ؛ اِم . تورنر ؛ کارول تورکینگتون ترجمة محبوبه مرشدیان؛ زهرا واعظی نیز ﻧﻛ:: کارگاه ناشنوایان اسکاتلند |
| تاریخ ثبت در بانک | 18 اردیبهشت 1399 |