کد jr-27558  
عنوان اول آموزگار سیار  
عنوان دوم راهنما و مشاور ناشنوایان در محیطهای غیرآموزشی  
نویسنده سندی سنبورن  
نویسنده گوردن ادگار  
مترجم لقمان سرمدی  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد اول  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
محل چاپ مجموعه تهران  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 44  
شماره صفحه (تا) 46  
زبان فارسی  
متن آموزگار سیار ، راهنما و مشاور ناشنوایان در محیطهای غیرآموزشی.
آموزگار سیار، به دانش‌آموزان دبستانی دارای اختلالات شنیداری، خدمات تقویتی ارائه می‌دهد و به دانش‌آموز، امکان می‌دهد که در کلاس درس معینی شرکت جوید. در جلسات آموزش انفرادی، مهارتهای علمی، مهارتهای ارتباطی و اجتماعی شدن، تقویت می‌شوند. ‌این جلسات، طبق برنامه، یک یا چند بار در هفته برگزار می‌شوند. محل برگزاری جلسات، مدرسه است. آموزگاران سیار، در مدارس عمومی و خصوصی حضور دارند.
تأسیس نهادهای آموزشی و پرورشی که ثبات مکانی ندارند و سیارند، در دهه‌های اخیر، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. کتابخانه‌های سیار، مشاوران دوره‌گرد و آموزگاران سیار، در زمرة این نهادها هستند. در انگلستان، آموزگاران بسیاری که برای شوراهای محلی آموزش ‌و ‌پرورش کار می‌کنند و خدمات حمایتی و مشورتی به دانش‌آموزان ناشنوا ارائه می‌دهند، تشکلی به نام «آموزگارِ سیار» دارند. نقش این آموزگاران، تکمیل آموزشهای مدرسه‌ای و نیز تکمیل فعالیتهای خانواده برای فرزند ناشنوا از طریق راهنمایی والدین یا برگزاری آموزشهای فوق برنامة درسی است.
در انگلستان، متصدی برنامه‌ریزی برای آموزگاران سیار، شوراهای محلی آموزش و پرورش هستند. کسانی که از سوی این شوراها به عنوان آموزگار سیار، مطابق ضوابط استخدام به کار گماشته می‌شوند؛ باید مهارت، تجربه، دانش و ویژگیهای شخصیتی مثبت آنها نسبت به والدین و مسئولان مدرسه بیشتر باشد. به همین دلیل، کارنامة آموزگاران سیار، مثبت بوده و توانسته‌اند سطح کارآیی و شایستگی ناشنوایان را افزایش دهند.
دانش‌آموزان زیرپوشش: پیرو قانون مربوط به تحصیل همة کودکان ناتوان و معلول و بر اساس مفاد آن مبنی بر ارائة انواع خدمات مناسب به دانش‌آموزان معلول و ناتوان، آموزگاران سیار به دانش‌آموزان دارای اختلالات شنیداری نیز خدمت‌رسانی می‌کنند. بیشتر دانش‌آموزانی که از خدمات آموزگارِ سیار بهره‌مند می‌شوند، کسانی‌اند که معلولیت اصلی‌شان اُفت شنوایی است و در کلاسهای درس عادی آموزش می‌بینند. افزون بر این گروه، دانش‌آموزانی که علاوه بر معلولیتهای جسمی، عاطفی و نقص رشد، نوعی معلولیت ثانویه در زمینة اختلالات شنیداری دارند و با توجه به معیارهای قانون مربوط به تحصیل همة کودکان ناتوان و معلول، مشمول چنین خدماتی قرار می‌گیرند، می‌توانند از خدمات تقویتی و حمایتی آموزگار سیار، بهره‌مند شوند.
صلاحیتها: سازمانهای تخصصی وابسته به آموزش و پرورش دانش‌آموزان ناشنوا در امریکا، اکیداً توصیه کرده‌اند که آموزگار یا مربی سیار، باید در زمینة آموزش ناشنوایان، صلاحیتهای لازم را داشته باشد. با ‌این حال، در برخی مناطق کارشناسان زبان و گفتار و یا مربیان ویژه و فوق برنامه، این خدمات را ارائه می‌دهند.
مسئولیتها: آموزگاران و مربیان سیار، در آماده ساختن و اجرای طرح آموزش انفرادی ناشنوایان، مشارکت دارند. آنها با ارزیابی دانش‌آموزان، سطح فعلی عملکردشان را تعیین می‌کنند، اهداف سالانه را پیشنهاد نموده، برای رسیدن به اهداف تعیین شده به دانش‌آموز، آموزش می‌دهند. دربارة دانش‌آموزانی که با وجود اختلالات شنیداری کاملاً تحت نظام همگِن آموزش می‌بینند، مربی یا آموزگار سیار، پس از مشورت با آموزگار کلاس و تحت نظارت وی، به آموزش علمی ‌می‌پردازد تا دانش‌آموز بر مطالب ارائه شده در کلاس، مسلط شود و مهارتهای لازم را به دست آورد. افزون بر ‌این، به دانش‌آموز در زمینة مطالعه و مهارتهای مربوط به امتحان، یاری می‌رساند. وی پس از مشورت با والدین دانش‌آموز و سایر گروه مددکاری، کسی را برای یادداشت‌برداری و کمک به دانش‌آموز در سرِ کلاس، تعیین می‌کند. او همواره روند پیشرفت دانش‌آموز را در زمینة مهارتهای ارتباطی کنترل می‌کند. از ‌این رو، به آموزش زبان و گفتار، یاری می‌رساند. در زمینة مهارتهای مربوط به روابط اجتماعی و کمک به دانش‌آموز در مسیر سازگاری با محیط مدارس عادی، مشاورة وی با مدیر مدرسه دربارة انتخاب کلاسها و برنامه‌ریزی آموزشی بسیار مهم است. وی به کارکنان مدرسه، دربارة اختلالات شنیداری، آموزش ضمن خدمت می‌دهد.
دانش‌آموزانی که افت شنوایی کمتری دارند و در کلاسهای درس عادی یا خاص (نه کلاسهای مربوط به دانش‌آموزان دارای اختلالات شنیداری) شرکت می‌کنند، آموزگار سیار، پس از انجام ارزیابیهای لازم، آموزشهای شنیداری و لب‌خوانی به دانش‌آموزان را شروع می‌کند تا ‌این آموزشها به آنها در ایفای نقش بهتر در کلاس درس، یاری می‌رساند. مربی یا آموزگار سیار، به دانش‌آموز و آموزگار در درک عوارض و پی‌آمدهای ناشی از افت شنوایی یاری رساند. از سوی دیگر، با کنترل ضریب تقویت وسایلی چون سمعک، در یافتن محل و موقعیتی که برای نشستن دانش‌آموز مناسب‌تر است، به آموزگار کمک می‌کند.
حجم برنامه: شمار دانش‌آموزانی که زیر نظر یک مربی یا آموزگار سیار قرار می‌گیرند، در نواحی و مدارس مختلف، متفاوت است و با توجه به تعداد و مقطع یا پایة دانش‌آموزان هر محل، مسافت بین محلها و مدت زمان اختصاص یافته به هر دانش‌آموز، با توجه به برنامة آموزش انفرادی تعیین می‌شود. در مدارس نواحی شهری که دانش‌آموزان ناشنوای بیشتری دارند، ده تا بیست دانش‌آموز، در چند مکان نسبتاً نزدیک، زیر پوشش قرار می‌گیرند؛ اما در نواحی روستایی، هر آموزگار به آموزش پنج دانش‌آموز که در پنج منطقة جغرافیایی نسبتاً دور از هم قرار گرفته‌اند، می‌پردازد. مدت زمان جلسات انفرادی، سی دقیقه تا بیش از یک ساعت، تعیین می‌شوند.
مآخذ:
ادگار، گوردن ، «نقش معلم سیار ناشنوایان»، ترجمة بهرام روشنایی، تعلیم و تربیت استثنایی، ش 20 و 21 (مرداد و شهریور 1382)، ص 43-49؛
GEDPD, Vol 3, 261-262.
سندی سنبورن ؛ گوردن ادگار
لقمان سرمدی  
تاریخ ثبت در بانک 17 اردیبهشت 1399